Tôi đến
với Pleiku rất tình cờ, chỉ là một chuyến theo bà chị họ đi chơi.
Pleiku
hấp dẫn tôi ngay từ lúc mới bước xuống phi trường.
Cơn
lốc chùm lên toàn thân tôi lớp bụi đỏ. Ngồi trên chiếc xe nhà binh về thị xã
qua con đường lồi lõm vết xe tăng, tôi bắt đầu cảm nhận cái không khí chiến
tranh vây quanh.
Người
đầu tiên chị Kim, bà chị họ tôi giới thiệu, là Đại úy Ngô Văn Hòa. Chị Kim chào
hỏi xã giao với anh chị Hòa nơi cửa bếp. Tôi được mời vào phòng khách. Trước mặt
tôi là cái bàn nhỏ, trên có một tập thơ.
Qua
câu chuyện trong bữa cơm chiều, tôi được biết thêm là người quân nhân Ngô Văn
Hòa chính là nhà thơ Anh Hoa, tác giả tập thơ mà tôi đã đọc.
Khí hậu
Pleiku không thua gì khí hậu Đà Lạt nên chị Hòa đã hơn ba mươi mà còn má đỏ môi
hồng, trông rất dễ thương.
Rồi
từ tình cảm cảnh với người, người với người đã khiến tôi chọn Pleiku làm nơi lập
nghiệp.
Pleiku
rất nhỏ, nhỏ đến nỗi: “đi dăm phút đã về chốn cũ”. Phố xá không nhiều, Pleiku
chỉ có vài ba quán ăn đặc biệt như Cơm Tám Thơm, Cơm Tàu Diệp Kính, Bún Bò nhà
xác...
Chiều, tối mùa đông, dân
Pleiku mà được tô bún bò nhà xác thì thật tuyệt! Tô bún bò do chủ tiệm người Huế
nấu có đủ thịt bò, giò heo và đĩa rau tươi, ớt đỏ; hấp dẫn đến độ thực khách đã
quên đi những đầu ngón chân hay mớ tóc thò ra ngoài chiếc poncho đang nằm đợi ở
nhà xác bên cạnh.
Không
khí chiến tranh dần dần thấm vào hồn tôi. Những bài thơ nhỏ của tôi bắt đầu trải
giàn trên giấy.
Sau những đêm Pleiku bị pháo kích, tôi nghĩ đến những người mẹ trẻ, những em thơ xấu số:
VÒNG TAY MẸ
Con
vẫn trong vòng mẹ!
Hơi
thở cố truyền sang
Thương
con lay gọi khẽ
Nhưng
chẳng thấy âm vang.
Con
vẫn trong vòng mẹ!
Triền
mi khép từ lâu,
Đôi
môi không thể hé,
Cho
tôi tiếng nói đầu.
Con
vẫn trong vòng mẹ!
Tôi
không biết là tôi
Ngắm
con ngồi như thế,
Có
xong được kiếp người.
Con
vẫn trong vòng mẹ!
Thân
thể vữa từ đây.
Thương
con lòng như xé
Vùng
quê hương lưu đầy.
Con
vẫn trong vòng mẹ!
Bom
đạn chẳng buông tha
Tình
cha như trời bể
Ngàn
đời ôm thây ma.
Đứa con hai lần chết!
Người mẹ trẻ lìa đời!
Quê hương hai tì vết!
Tiếng sông dài hỡi ơi!
Rồi qua tin những người lính Mỹ quân dịch rất trẻ chết trận
nơi quê tôi, tôi như thấy được cả hình ảnh và tâm tình của những người mẹ của họ
ở bên kia bờ đại dương:
NGƯỜI MẸ G.I.
Bên kia Thái Bình Dương
Mẹ mong con hồi hương,
Cho sầu nghiêng cánh đổ,
Trả lại con khung trường.
Bên kia Thái Bình Dương,
Từng
chiều mong thư nhỏ,
Từng
ngày xa người thương,
Chắc con giờ khốn khổ?
Rồi mẹ đau mẹ đau,
Chiếc khăn dài quấn cổ,
Tình yêu con ngút ngàn
Vượt trùng dương vẫn tỏ
Từng giờ sang tìm con,
Chiếc bình nghiêng khô mực
Năm tháng vẫn chưa tròn
Ôi hình hài đau nhức.
Một hôm nhận thư xa,
Báo tin con gửi quà,
Cùng tin con tử trận
Từ đồn con bay qua.
Rồi tiếng bay xé trời,
Diều hâu nghiêng cánh đợi
Rồi thân mẹ rã rời
Sân bay sầu vời vợi.
Thân con giờ cờ đậy.
Tim con đã không còn!
Xa quê từ độ ấy,
Con được gì hỡi con?
Tôi còn thấy những người con gái thèm yêu mà phải từ chối
tình yêu:
”QUÊN ĐI ANH ƠI”
Vâng từ đây dứt đường tơ
Xin đừng đến nữa chuyện xưa dấy buồn
Tin yêu anh đẫm cả hồn
Nào đâu dám tính dại khôn nỗi mình
Pleiku vang trải lung linh
Khuôn trăng, giải núi, chuyện tình lãng phai.
Em đi bóng đổ đường dài
Anh
say binh nghiệp, ngày mai xá gì.
Không
ngai cuồng bạo mà chi
Cho thân
em tấy những tì vết xưa
Lời
yêu anh hẳn là thừa
Tình
yêu nhạt ánh sao thưa cuối trời
Nụ
hôn không thắm làn môi
Đời
em đã tắt tiếng cười từ lâu.
Xin
đừng dằn vặt lẫn nhau
Quên
đi anh nhé mộng đầu là mơ.
Chiếu
sau làm lỡ thế cờ
Đời
chưa trang điểm nên thơ thiếu vần.
Em từ
đây sẽ gian truân.
Vòng
tay khép kín tình xuân bẽ bàng
Đường
Phan Thanh Giản mưa giăng
Cao
nguyên phấn đỏ, con trăng trốn rồi.
Yêu
thương không biết bao người!
Bây
giời tôi vẫn là tôi lỡ làng.
Đã
toan may áo sang ngang.
Ngờ
đâu áo trắng, khăn tang cho tình.
Vị
hôn phu vẫn hiển linh,
Đêm
đêm ấp ủ khối tình dương gian.
Trong
cái khốc liệt của chiến tranh, dù có tham lam yêu thương, lì lợm yêu thương đến
khi mất còn khốn khổ, cay đắng trăm lần.
CHIẾN TRANH VÀ CUỘC TÌNH LỠ
Sau
giấc ngủ dung nhan mình xa lạ
Tôi
ngỡ ngàng nghe tên thoát từ môi
Dòng
luân lưu máu đọng đã lâu rồi
Thân
hủy diệt từng tế bào mất hút
Tuổi
đời trôi theo thời gian vùn vụt
Vượt
tầm tay nhân ảnh vật vờ bay
Vẫn
là tôi thân con gái lưu đầy
Vùng
tâm tưởng từng bàn tay triển lãm
Và
tim tôi với tình yêu điên loạn
Ôi
xa rồi lằn sáng tuổi mơ hoa
Ôi Bắc
Ninh, quê hương đã nhạt nhòa
Và
ngôi mộ người cha giờ cỏ mọc
Tôi
ôm tôi, nghe tiếng mình bật khóc
Nỗi
cô đơn đằng đẵng ngọn triền dâng.
Vùng
bình yên không dừng bước một lần
Tôi
thèm khát ngày Hòa Bình trở lại
Mái
đầu xanh, vành khăn sô ngây dại
Long
lanh màu chung thủy với tình lang
Tôi
tiếc tôi không thấy được xác chàng
Nhưng
yên ổn vẫn là niềm khát vọng.
Cuộc
chiến này đây không còn lan rộng.
Cuộc
chiến này đây, nòng thép lạnh tanh
Cho
từng đêm tôi gọi khẽ tên anh
Âm
vang lại lời thưa mừng đất nước
Sau
giấc ngủ dung nhan mình đổi khác
Từ
làn mi, đôi má đến bờ môi
Tôi
thầm thì, tôi gọi mãi tên tôi
Âm
thanh ngắn như cuộc tình thời chiến
Buổi
sơ giao mình nghe như đã hẹn
Và
hôm nay hai đứa đã rời nhau
Tôi
vẫn tôi từng ga nhỏ cúi đầu
Và
đêm lạnh nghe tim sầu nức nở.
Ngày
anh đi cho cuộc tình ta lỡ
Tên
người yêu gục chết một miền xa
Máu đào
phun cho cây cỏ thăng hoa
Và
Xương trắng làm hàng rào đất nước
Anh
là ai, đôi chân mềm xuôi ngược?
Anh
là ai, anh ôm lấy đất liền
Tôi
lạc bước trong tình riêng tê tái.
Những
mảnh tình đến trong tâm, trong thơ tôi chỉ một lần vội vã như thế!
Cái
cảnh đào xoáy tâm hồn tôi, cõi thơ tôi, đã được nhạc sĩ Phạm Duy đồng cảm mà phổ
“Thương Ca 1” của Lê Thị Ý thành bản nhạc “Tưởng Như Còn Người Yêu”
THƯƠNG CA 1
(Phạm Duy phổ nhạc với tựa đề TƯỞNG NHƯ CÒN NGƯỜI
YÊU)
Ngày mai đi nhận xác chồng
Say đi để thấy mình không là mình.
Say đi cho rõ người tình,
Cuồng si thuở ấy, hiển linh bây giờ.
Cao nguyên hoang lạnh ơ hờ
Như môi góa phụ nhạt mờ dấu son.
Tình ta không thể vuông tròn,
Say đi mà tưởng như còn người yêu.
Phi cơ đáp xuống một chiều,
Khung mây bàng bạc mang nhiều xót xa
Dài hơi hát khúc Thương Ca,
Thân côi khép kín trong tà áo đen.
Chao ôi thèm nụ hôn quen,
Đêm đêm hẹn sẽ chong đèn chờ nhau.
Chiếc quan tài phủ cờ màu
Hằn lên ba vạch đỏ au phũ phàng.
Em không nhìn được xác chàng
Ai thêm lon giữa hai hàng nến
trong?
Mùi hương cứ tưởng hơi chồng,
Nghĩa trang mà ngỡ thư phòng
riêng ai.
Tôi đã xa Pleiku hơn bốn mươi năm, nhưng với tôi, hình ảnh
những người góa phụ vật vã khóc than trong lúc nhận xác chồng như vừa mới hôm
qua, như vừa mới buổi sáng...Và cuộc chiến tranh vừa qua của đất nước, vẫn mãi
trong tâm, trong trí tôi và hẳn đó cũng là tâm trạng chung của những người dân
Việt.
Có lẽ vì thế mà “Tưởng Như Còn Người Yêu”, cho đến ngày
nay, vẫn còn được nhiều người nhớ tới, bởi vì, đó cũng là một phần đời, một phần
đời đau thương ngút ngàn của chúng ta, những người dân Việt hiền hòa nhưng đã
tình cờ phải đắm chìm trong một cuộc chiến thảm khốc của dân tộc!
Lê Thị Ý