“ A writer of fiction is really... a congenital liar who invents from his own knowledge or that of other men.”
“ Một nhà văn hư cấu thực sự là... một kẻ nói dối bẩm sinh, người bịa ra từ kiến thức của chính mình hoặc của người khác. “
Ernest Hemingway là một trong những nhà văn vĩ đại nhất của thế kỷ 20. Nhiều tác phẩm của ông được xem là kinh điển trong nền văn học Mỹ, với những khám phá đặc sắc về mọi khía cạnh phức tạp của cuộc sống nhưng cũng đậm chất nhân văn.
Sinh ngày 21.7.1899 tại Oak Park ( tiểu bang Illinois ), Hemingway bắt đầu sự nghiệp cầm bút tại một tòa soạn ở TP Kansas khi mới 17 tuổi. Khi Mỹ tham chiến trong Thế chiến thứ I, ông tham gia đơn vị y tế tình nguyện trong quân đội Italy. Sau này, khi trở lại Mỹ, Ernest Hemingway là phóng viên cho các tờ báo Mỹ và Canada, rồi sau đó quyết định sang Paris (Pháp). Câu chuyện về chiến tranh và đời sống xã hội những năm đầu thế kỷ 20 được ông đưa vào tác phẩm The Sun Also Rises (Mặt trời vẫn mọc), 1926. Tiểu thuyết này cùng với những tác phẩm khác, như A Farewell to Arms (Giã từ vũ khí), 1929; For Whom the Bell Tolls (Chuông nguyện hồn ai), 1940 và The Old man and the Sea (Ông già và biển cả), 1952, đánh dấu cho sự khởi đầu một trào lưu văn học mới, được gọi là “The Lost Generation” (Thế hệ lạc lối). Đặc biệt, “Ông già và biển cả” được đánh giá là 1 kiệt tác và đạt Giải Pulitzer vào năm 1953. Hemingway được trao giải Nobel Văn học năm 1954 "vì sự thông thạo nghệ thuật kể chuyện, gần đây nhất được thể hiện trong Ông già và biển cả, và vì ảnh hưởng mà ông đã tạo ra đối với phong cách đương đại"
Ông không chỉ được biết đến như một nhà văn vĩ đại mà còn là một biểu tượng văn hóa. Cuộc sống của ông mang đầy tính mạo hiểm, gắn liền với các hoạt động đi săn, câu cá. Kinh nghiệm sống với môi trường tự nhiên của Hemingway được thể hiện rõ ràng trong tác phẩm của ông, tạo nên một không gian rộng lớn và sự tự do tinh thần. Những tác phẩm của Ernest Hemingway tiếp tục sống mãi trong lòng của người hâm mộ văn học trên toàn thế giới. Ông là một trong những nhà văn có ảnh hưởng sâu sắc nhất đến văn học Mỹ và là một biểu tượng văn hóa vĩ đại, với sự kết hợp giữa tài năng văn chương và cuộc sống đầy màu sắc của mình.
Ông là một nhà văn có tác động đáng kể đến sự phát triển của văn chương trong thế kỷ XX. Nhiều tác phẩm của ông hiện được coi là những tác phẩm văn học kinh điển của Mỹ: The Old Man and the Sea, For Whom the Bell Tolls, The Sun Also Rises, A Farewell to Arms… ( những cuốn này đều đã được dịch sang tiếng Việt. )
“ Cat in the Rain “ là một truyện rất ngắn của Ernest Hemingway , được xuất bản trong tuyển tập In Our Time đầu năm 1925 của ông. Hemingway đã viết truyện này cho vợ ông là Hadley khi họ sống ở Paris. Cô ấy muốn nuôi một con mèo nhưng anh ấy nói họ quá nghèo.
“ Cat in the Rain “ được cho là lấy cảm hứng từ một sự kiện cụ thể vào năm 1923 khi tác giả ở nhà của Ezra Pound (một người nổi tiếng yêu mèo) ở Rapallo, Ý, Hadley kết bạn với một chú mèo con đi lạc.
Để phù hợp với phong cách đặc trưng của Ernest Hemingway, 'Cat in the Rain' được viết bằng văn xuôi ngắn gọn, rõ ràng, sử dụng các câu ngắn và lời thoại đơn giản. Đây là nét đặc trưng trong phong cách của Hemingway trong truyện ngắn và tiểu thuyết của ông.
Những câu chuyện của Hemingway thường có vẻ trực tiếp và thực tế, như thể chúng đơn giản có ý nghĩa bất cứ điều gì chúng nói, nhưng trên thực tế, có sự cộng hưởng mang tính biểu tượng đối với nhiều chi tiết bình thường và đời thường mà ông xây dựng câu chuyện của mình xung quanh.
Con mèo trong mưa không chỉ là một con mèo: nó rõ ràng tượng trưng cho một điều gì đó hơn thế nữa đối với người vợ, người mong muốn giải cứu nó khỏi cơn mưa và khi làm như vậy, giải cứu một phần của chính cô ấy. Nó cũng muốn trốn mưa, như việc nhắc đến mùa xuân (vẫn chưa đến) ở cuối câu chuyện đã chứng tỏ.
Bằng cách nói với người đọc truyện “ Cat in the Rain “ giới thiệu dưới đây rằng những người Mỹ không biết ai ở khách sạn, người kể chuyện làm nổi bật sự khác lạ của họ - họ là những người xa lạ ở một vùng đất xa lạ. Cảnh quan phòng khách sạn nhìn ra rất đẹp. Tuy nhiên, nhận xét của người kể chuyện cho thấy rằng vào ngày câu chuyện được dựng lên, thời tiết thực tế không đẹp lắm vì không có họa sĩ nào vẽ tranh trong vườn. Hơn nữa, sự hiện diện của tượng đài chiến tranh cho người đọc biết rằng đã xảy ra một cuộc xung đột lớn ở khu vực này.
Vai trò của người giúp việc trong câu chuyện cũng rất quan trọng trong mối liên hệ này. Có một mối quan hệ hấp dẫn giữa ba nhân vật nữ là người giúp việc, người vợ và con mèo. Hành động của người vợ được thúc đẩy bởi mong muốn che chở cho con mèo tội nghiệp khỏi cơn mưa khắc nghiệt, nhưng cũng bởi vì, như cô ấy thừa nhận, cô ấy muốn có một con mèo (trong số những thứ khác).
Tóm lại, Cat in the Rain không chỉ nói về một con mèo. Con mèo có thể được xét theo giá trị bề ngoài và bề ngoài như “chỉ” một con mèo, và các sự kiện của câu chuyện chỉ là một bức ảnh chụp nhanh các sự kiện kéo dài một giờ trong cuộc đời của một cặp vợ chồng người Mỹ sống ở Ý những năm 1920. Nhưng từ khi nào trong cuộc sống của chúng ta, các sự kiện chỉ đơn giản xảy ra mà không có ý nghĩa rộng hơn? Nhiều việc chúng ta làm được thúc đẩy bởi những ham muốn, động lực, mong muốn, nỗi sợ hãi, lo lắng khác. Chúng ta có thể nói rằng điều này đặc biệt đúng với văn hóa Mỹ, - vào thời Hemingway cũng như thời chúng ta - vốn thường bị thúc đẩy bởi lòng ham muốn những vật chất: một chiếc ô tô mới, một ngôi nhà lớn hơn, những bộ quần áo thời trang mới nhất, v.v. Con mèo không thể tách rời tâm lý này: nó là hiện thân của nó. Mặc dù người vợ bắt đầu bằng việc muốn có 'con mèo trong mưa', nhưng sau đó cô ấy lại bày tỏ mong muốn có một con mèo: con mèo nào cũng được. Cô ấy muốn một con vật cưng.
( Trong truyện có nhiều câu nói bằng
tiếng Ý. )
Chỉ có hai người
Mỹ dừng ở khách sạn. Họ không biết ai cả nên họ cứ đi tới đi lui trong cái phòng
phía trên cầu thang. Phòng của họ ở tầng hai hướng mặt ra phía biển, đối diện với
công viên và đài tưởng niệm chiến tranh. Trong công viên có những cây cọ cao và
những chiếc ghế dài màu xanh. Một chàng họa sĩ với cái giá vẽ vẫn thường xuyên đến đó vào những hôm
thời tiết tốt. Các họa sĩ thích những cành cọ vươn lên và những sắc màu lấp lánh
của các khách sạn hướng mặt về phía vườn cây và biển. Những người Ý từ những
con đường diệu vợi đến chiêm ngưỡng đài tưởng niệm chiến tranh. Nó được làm bằng
đồng và lấp loang trong mưa. Trời đang mưa. Từ phía trên những cây cọ mưa rơi rơi.
Nước đọng trong các vũng trên những lối đi trải sỏi. Sóng biển vỡ thành một đường
dài trong mưa rồi ập xuống lướt vào bờ trượt dài lên cát và lại ập vỡ thành một đường dài như thế trong mưa.
Những chiếc xe hơi rời khỏi công viên bên cạnh đài kỷ niệm. Bên kia quảng trường
nơi cửa quán
cà phê một người bồi đứng nhìn ra cái quảng trường vắng ngắt.
Cô vợ người Mỹ đứng bên cửa sổ nhìn ra ngoài. Bên ngoài phía dưới vuông
cửa sổ phòng họ một con mèo đang thu mình dưới một trong những cái bàn xanh màu
lá cây đang bị mưa dột. Con mèo đang cố xoay
xở cuộn chặt lại để mưa khỏi giọt lên mình.
Em đi xuống và bắt chú mèo con đây, - cô vợ
người Mỹ nói.
- Để anh bắt cho, - từ phía giường nằm
người chồng đề nghị.
- Không, em sẽ làm. Chú mèo khốn khổ ngoài kia đang
nằm dưới cái bàn cố giữ cho khỏi bị ướt.
Người chồng tiếp tục đọc, nằm tựa lên
hai chiếc gối ở phía cuối giường.
- Đừng để bị ướt, - anh nói.
Người vợ đi xuống cầu thang và ông chủ
khách sạn đứng dậy rồi cúi chào cô khi cô đi ngang qua văn phòng. Bàn làm việc
của ông đặt phía cuối văn phòng. Ông là một người đàn ông lớn tuổi và rất cao.
Il piove, ( Cơn mưa
) - người vợ nói. Cô thích ông chủ khách
sạn.- Si, si, Sigllora, brutto tempo. Thời tiết rất xấu.
Ông đứng đằng sau bàn làm việc tít phía
cuối căn phòng mờ tối. Người vợ thích ông ta. Cô thích cái cách cực kỳ nghiêm
trang khi ông tiếp nhận bất kỳ lời than phiên nào. Cô thích vẻ đường hoàng của ông.
Cô thích cái cách mà ông muốn phục vụ cô. Cô thích cái cách ông cảm nhận về chuyện
mình là một ông chủ khách sạn. Cô thích gương mặt nghiêm túc,
đứng tuổi và đôi tay to bè của ông.
Chìm trong cảm giác thích ông, cô mở cửa và
nhìn ra ngoài. Trời mưa nặng hạt hơn. Một người đàn ông mặc áo khoác cao su đang
băng qua quảng trường trống hoác đến quán cà phê. Con mèo
loanh quanh đâu đó bên phía tay phải. Có lẽ cô có thể đi dọc dưới mái hiên. Lúc
cô còn đứng nơi ngưỡng cửa thì một cái dù mở ra phía sau cô. Đó là cô hầu phòng
phục vụ căn phòng của họ.
- Bà chớ để bị ướt,
- cô ta cười, nói bằng tiếng Ý. Dĩ nhiên người chủ khách sạn sai cô ta đến.
Có người hầu phòng
giữ chiếc dù bên trên, cô bước dọc lối sỏi cho đến khi cô đứng dưới vuông cửa sổ
phòng mình. Cái bàn còn đó, được mưa dội ánh xanh lên, nhưng con mèo thì đã bỏ
đi.
Bỗng chốc cô thất
vọng. Người hầu phòng ngước nhìn cô.
Bà mất cái gì đó,
thưa bà
- Ha perduto
qualque cosa, Signora?
( Bà mất cái gì thưa bà ? )
- Có một con mèo,
- cô gái Mỹ nói.
- Một con mèo à?
- Si il
gatto. ( Vâng Con mèo )
- Một con mèo à?
- người hầu phòng bật cười. - Một con mèo trong mưa à?
- Vâng, - cô nói, -
dưới cái bàn. - Đoạn, - Ôi, tôi thích nó lắm. Tôi muốn có một con mèo con.
Khi cô nói bằng tiếng Anh gương mặt người hầu
phòng trông căng thẳng.
- Đi Signora, - cô
hầu phòng nói. - Chúng ta phải đi vào. Bà sẽ bị ướt mất.
- Tôi cũng nghĩ vậy,
- cô gái Mỹ nói.
Họ quay lại đi dọc theo lối sỏi và bước qua
cửa. Người hầu phòng dừng lại bên ngoài để sập dù xuống. Lúc cô gái
Mỹ đi ngang qua văn phòng, từ bàn làm việc của mình người chủ khách sạn cúi đầu
chào. Trong lòng mình, cô gái cảm thấy một điều gì đó vô cùng vi tế và rạo rực.
Người chủ khách sạn đã .khiến cô cảm nhận mình vừa như quá nhỏ bé lại vừa như thật
là quan trọng. Cô sống trong một cảm giác thoáng nhanh về sự hiện tốn cực kỳ ý nghĩa
. Cô tiếp tục bước lên
cầu thang. Cô mở cửa phòng. George vẫn còn nằm đọc trên giường.
- Em bắt được con mèo
không? - anh đặt sách xuống hỏi.
- Nó đi rồi.
- Lạ nhỉ, nó đi đâu
được, - anh vừa nói vừa rời mắt khỏi trang sách.
Cô ngồi xuống giường.
- Em muốn có nó lắm, - cô
nói. - Em không biết tại sao mình lại muốn có nó quá chừng. Em muốn có chú
mèo khốn khổ đó. Làm một chú mèo khốn khổ đẫm ướt trong mưa thì chẳng có một chút
gì là vui.
George lại đọc.
Cô bỏ đến ngồi trước tấm gương soi nơi bàn trang điểm
ngắm mình với chiếc gương nhỏ có tay cầm. Cô ngắm khuôn mặt nhìn nghiêng của mình,
thoạt đầu là bên này sau đó là bên kia. Đoạn cô ngắm phía sau gáy và cổ.
- Em để tóc dài
anh thấy có hay không? - cô vừa hỏi vừa ngắm
khuôn mặt nhìn nghiêng của mình lần nữa.
George ngước nhìn
cái gáy cô tóc cắt ngắn như gáy của một cậu con trai.
- Anh thích kiểu
tóc này.
- Em phát ngán lên
với nó, - cô nói. - Em đã quá nản vì trông cứ như một gã con trai.
George trở mình trên giường. Anh nhìn
cô không rời từ lúc cô bắt đầu nói.
- Em trông xinh lắm, - anh nói.
Cô đặt chiếc gương xuống bàn trang điểm
rồi đến bên cửa sổ nhìn ra ngoài. Trời đang tối dần.
- Em muốn chải tóc mình ngược ra phía sau cho
chặt và mượt rồi bới thành búi to có thể sờ thấy, - cô nói. - Em muốn có một con mèo con ngồi trong lòng
mình kêu gừ gừ mỗi khi em vuốt ve.
- Vậy hả? - George nói
từ phía giường.
-Và em muốn ngồi ăn tại một cái bàn với
bộ đồ ăn bằng bạc của mình và em muốn thắp nến.
Và em muốn thời tiết mùa xuân và em muốn
chải tóc trước gương và em muốn một con mèo nhỏ và em muốn một vài bộ đồ mới.
- Thôi đừng nói nữa mà tìm cái gì đó đọc đi, - George nói.
Anh lại đọc.
Vợ anh đang nhận ra ngoài vuông cửa sổ. Giờ trời đã tối mịt còn mưa thì vẫn
rơi trên những hàng lá cọ.
- Dẫu sao đi nữa thì em vẫn muốn một con
mèo, - cô nói, - Em muốn
có một con mèo. Em bây giờ muốn có một con mèo. Nếu em không thể có mái
tóc dài hoặc một điều gì đó vui thì em có thể có một con mèo.
George không thèm
nghe. Anh đang đọc sách. Vợ anh nhìn ra ngoài cửa sổ nơi ánh đèn đã sáng lên
trong công viên. Có ai đó gõ cửa.
Avanti,” ( tiến về phía trước )
- Mời vào, -
George nói. Anh ngước mắt khỏi quyển sách.
Cô hầu phòng đứng
trước bậu cửa. Cô ôm con mèo lớn lông màu nâu đốm vàng cứ nép sát và đong đưa
trong lòng cô.
- Xin lỗi, - cô ta nói, - ông chủ sai tôi đem con mèo đây lên cho quý bà.
( Con Mèo Trong Mưa được giới thiệu là Truyện Ngắn Trong Ngày vào Thứ Bảy, ngày 30 tháng 1 năm 2021 )
THÂN TRỌNG SƠN
dịch và giới thiệu
( tháng 8 / 2024 )
Nguồn
https://americanliterature.com/author/ernest-hemingway/short-story/cat-in-the-rain/