Em lên ngày
mai
đường gió
trăng cài
mong em
từng giây
rộn ràng
như ngây
ô hay mùa
Đông
mà Xuân đã
lâng lâng…
Câu hát Lê
Uyên mở đầu ca khúc Một Ngày Vui Mùa Đông trong một chương trình ở Sài
Gòn vừa nghe lại, giúp mình làm một cuộc phiếm du qua những con phố mùa đông
với biết bao cảm xúc. Nay xin ghi ra đây vài đoạn ngắn gởi đến bạn bè dưới trời
này.
Mùa Đông đã
đến trong thành phố. Đêm, những ngôi nhà sáng đèn. Mọi người quây quần quanh
bàn ăn hoặc bên lò sưởi. Vậy mà có gã làm thơ điên điên khùng khùng đi tìm một
vầng trăng (điều này có thiệt, chứ không phải người viết phịa ra cho có vẻ cảm
động và thêm phần lãng mạn).
Vâng. Đêm
mùa Đông, có gã làm thơ đi tìm vầng trăng. Và gã đã gặp. Ngày xưa ở Vương phủ,
gã thường thấy trăng trên ngọn sầu đông. Và rồi đạp xe qua nhà một người con
gái để được nhìn mái tóc nàng thấp thoáng dưới ánh đèn. Chỉ có chừng nớ thôi mà
về cảm động muốn chết.
Những năm
còn là sinh viên trường Luật ở Sài Gòn, lòng chưa yêu ai, chỉ mơ màng theo một
cô gặp trên chuyến xe buýt từ nhà thờ Tân Định về tới ngã tư Phú Nhuận. Hồi đó
Nguyễn tôi nghèo lắm, ở nhờ nhà chú thím Lữ trong xóm Nguyễn Ngọc Sương, đâu có
xe cộ gì, đi học bằng xe buýt. Do đó mà gặp được người đẹp. Nàng lớn hơn tui cỡ
một hai tuổi. Đẹp ơi là đẹp. Tóc dài, mắt nâu lóng lánh, miệng như hoa hồng.
Còn Nguyễn tui, trời ơi, chỉ là một thư sinh, mặt mày xanh lướt. Mỗi chiều,
khoảng 5 rưỡi 6 giờ ở trường ra đón xe buýt về Phú Nhuận là gặp nàng trên xe.
Hôm nào không gặp được là ngẩn ngơ buồn. Rồi đi lang thang qua những con phố
không đèn để tìm một vầng trăng (?). Hạnh phúc đó rồi buồn khổ đó. Những hôm xe
buýt chật, hai người được đứng sát nhau. Ôi, phê ơi là phê. Mùi tóc, mùi hương
phấn da người đủ ngây ngất cho đêm về làm thơ. Ui, những chuyến xe buýt của
thời xa xưa ấy sao mà êm đềm thơ mộng thế. Qua nhiều lần gặp nhau trên xe, nàng
bắt đầu chú ý tới mình, mắt chớp chớp mỗi khi nhìn nhau. Thiệt đó, đúng như
nàng Lâm Phi Anh (Lê Uyên) và ông Lộc trong bài hát: Vì trót yêu anh áo vai
gầy không nỡ để quên mùa xuân, mùa xuân ái ân!...Và rồi cũng biết tên nàng
là Hiền, làm ở bưu điện Sài Gòn. Có hôm len lén xuống xe theo Hiền vào trong
ngõ xóm. Nàng đi tui theo sau/ tui không dám đi mau (thơ Nguyễn Nhược
Pháp?) Thiệt là thơ mộng, phải đi qua cây cầu bắc ngang ao rau muống mới tới
nhà nàng. Nhà thường thôi nhưng bởi có Hiền trong đó nên mình xem là thiên
đường để đêm đêm học bài chưa xong cũng đi ngang qua tìm vầng trăng. Kết quả
của những cơn mơ mộng và biếng nhác tụng cours là mình rớt ở năm thứ hai Luật,
phải theo bạn về Mỹ Tho dạy học kiếm cơm. Một cuối tuần từ Mỹ Tho theo xe đò
Minh Trung về vội vã tới nhà Hiền thì thấy nhà giăng đèn kết hoa đề hai chữ Vu
Quy và Hiền thì mặc áo cô dâu đầu đội vương miện rực rỡ như Dương Quý Phi
(nhưng không béo mập bằng). Thôi, thế là thôi, đêm đêm mình lại đi lang thang
qua phố mùa Đông và hát một mình: Thuở ấy có em anh chưa từng buồn / chưa đi
lang thang ngoài đường phố đêm khuya… (Thuở Ấó Có Em. Huỳnh Anh). Chuyện
tình mùa Đông thật lãng xẹt vậy mà khi bị động viên vào quân trường mình viết
thành truyện ngắn, giặm thêm mắm muối và phịa thêm là sau khi thất tình Nguyễn
đã tình nguyện vào lính để tìm quên trong khói lửa. Truyện được đăng trên
Nguyệt San Thủ Đức chớ bộ! Một bạn còn rất trẻ dáng bặm trợn cùng khóa tên Đức
đọc xong khen nức nở sao giống chuyện tình và chuyện đời em thế!
Các bạn ơi,
còn nhiều còn nhiều nữa những chiều những đêm qua phố mùa Đông tìm một vầng
trăng và hơi ấm. Ở Sài Gòn, Mỹ Tho, Đà Lạt. Như một con bệnh, gã làm thơ lưu
lãng này đúng là kẻ mộng du. Bây giờ, ở xứ người, nơi vùng đồng cỏ Texas, đêm
mùa Đông như đêm nay trăng hiện ra trên hàng cây maple rụng lá. Trời thật
trong, và giá rét căm căm. Gã quấn chặt chiếc khăn quàng cổ, đội chiếc nón dạ
đi ra phố. Vừa đi vừa thầm đọc một câu
thơ của mình để tìm hơi ấm: Hỡi ôi. đốm lửa từ sinh diệt / cháy. tàn đông.
mùa tuyết sắp qua… Và quả nhiên, gã đã tìm thấy hơi ấm ấy, không chỉ trong
thơ của mình, mà cả trong âm nhạc của Lê Uyên Phương và tiếng hát Lê Uyên.
Ở đây, xin
được nói một chút về ca khúc Một Ngày Vui Mùa Đông của Lộc. Ca khúc mà Lê Uyên
nhắc lại khi nói về chàng. Câu chuyện xảy ra ở một nhà ga. Ga Đà Lạt. “Nhưng
trên thềm ga / Chờ đến trăng tà…”
Đây là cuộc hội ngộ của hai người yêu nhau. “Ai như người yêu / Màu
áo mây chiều…” Một cuộc tình vui, một khúc hát vui, cho dẫu sau này hai
người chia tay nhau. Như âm vang của
nhạc Joseph Kosma và thơ Jacques Prévert trong Les Feuilles Mortes.
C’est une
chanson qui nous ressemble.
Toi, tu
m’aimais et je t’aimais
Et nous
vivions tous deux ensemble,
Toi qui m’aimais, moi qui t’aimais.
Mais la vie sépare ceux qui s’aiment,
Tout
doucement, sans faire de bruit
Một khúc
hát vui, như hình ảnh của chúng ta, ôi những ngày xa xưa ấy, em yêu anh và anh
yêu em. Hai chúng ta cùng vui sống. Nhưng rồi cuộc đời chia cách những kẻ yêu
nhau, thật nhẹ nhàng, không gây tiếng động nào.
Mùa Đông
qua phố. Tới đây, sẽ nhờ một ca sĩ của thành phố Dallas này, hát lại cho nghe
Một Ngày Vui Mùa Đông để mình được sống lại một thời tuổi trẻ ở Huế, Sài Gòn và
Đà Lạt. Ôi, mùa Đông qua phố, đi tìm vầng trăng. Nhưng còn không vầng trăng
ngày ấy. Có ai cho tôi xin lại vầng trăng.
NGUYỄN XUÂN THIỆP