nguyễn thị khánh minh
CƯỜI VỚI NẮNG
MỘT NGÀY SAO CHÓNG THẾ (TUỆ SỸ)
Thầy Tuệ Sỹ,nt khánh minh chụp
năm 2009
Vâng,
chóng đến nỗi tôi nghĩ đó là giấc mộng, giấc mộng thiện hảo quý báu quá khiến
tôi tiếc ngẩn ngơ sao chóng đến vậy.
Đó
là buổi ra mắt tập thơ của tôi tại quán cà phê Du Miên. - Chỉ với 50 ấn bản Bùa
Hương do Ý Thức Bản Thảo ấn hành 2009 - với
sự có mặt của các anh chị Đỗ Hồng Ngọc-Ngọc Bích, Lê Ký Thương-Kim Quy, anh
Nguyên Minh và anh Lữ Kiều, và tôi. Bảy người, đối với riêng tôi, số 7 khiến
tôi liên tưởng đến bảy sắc cầu vồng, bảy nốt trong âm nhạc, thất bảo, của một
buổi sáng tuyệt vời.
Và
bản quý duy nhất, Bùa Hương, được ấn chứng bằng những chữ ký thân tình. Buổi
sáng đẫm hương bằng hữu. Nó không chỉ chấm dứt vào buổi trưa khi chia tay. Nó
kéo dài cho tới bất cứ lúc nào hồi ức tôi lay động.
Sau
buổi sáng, anh Lữ Kiều bảo, giờ anh sẽ đưa em đến chùa Già Lam, - Thầy Tuệ Sỹ ạ?
- Ừ, mình cùng đi với Giai Hoa.
Lòng
tôi vừa bồi hồi vừa lâng lâng khó tả. Run run. Vì sắp được gặp một người mà
mình nghĩ rằng khó có cơ hội được diện kiến. Chùa Già Lam. Có đóa sala rụng ở
sân chùa, cầm trong tay thơm ngát. Ép vào sách, đến giờ giở ra còn nghe thơm.
Thơm phút giây nhặt nó ở sân chùa, thơm vì nó cùng tham dự với tôi buổi trưa độc
nhất ấy, nơi có vị sư của những lời thơ Phút vội vã bỗng thấy mình du thủ/
Thắp đèn khuya ngồi kể chuyện trăng tàn... (Tuệ Sỹ, Không Đề) Đã bao trăng
tàn bên chiếc lan can này nghe Sư nói chuyện một mình? Hai bóng sáng hòa âm
trong đêm, để lại cho đời những lời thơ bất hủ, theo mãi trong lòng người hình
bóng một vị chân tu.
Chúng
tôi ngồi ở đó, ban công trước phòng Sư, trông xuống một vườn cảnh nhỏ, gió buổi
trưa hiu mát, trái tim tôi như chiếc lá bay. Sư và anh Lữ Kiều, Giai Hoa đang
bàn về chương trình buổi ra mắt tập thơ Những Điệp Khúc Cho Dương Cầm, tập thơ
tôi được Sư tặng sau đó.
Tôi
tặng Sư tập thơ Bùa Hương, và tôi có được chữ của Sư trong bản duy nhất kia. Chữ
của Sư, chữ Hán lẫn Việt, lấp lánh dưới nắng trưa: Ngược xuôi nhớ nửa cung
đàn/ Ai đem quán trọ mà ngăn nẻo về. Nét chữ có linh hồn của sự cương nghị
bất khuất và u ẩn một điều cưu mang…
Mỗi
khi giở xem lại nét chữ ấy lòng run run như đang mở xem điều gì đó vô cùng quý
báu.
-
Giai Hoa là người phụ đạo piano cho thầy-. Anh Lữ Kiều nói. Rồi, chúng tôi được
nghe và thấy Sư ngồi đàn, một Nhà Thơ gõ trên phím những nốt nhạc của tâm hồn,
Sư ngồi đó, Sư đang ở đó, như vừa mới đến, như vừa ra đi trong âm ba tiếng nhạc.
Không gian thời gian như nhập lại một dòng trôi vi diệu vô thường…
Năm tháng vẫn như nụ cười trong mộng… ôi, Như Lai đâu có đi có đến…
Thời
gian tiếng dương cầm, giờ như đang đọng từng hạt vàng trong nắng Già Lam. Đó Ngày
Mộng của tôi. Ngày mộng khởi duyên cho bao thiện lành trong từng bước tu hướng
về Người...
Tôi
kính ngưỡng nỗi u ẩn trong tình tự hạt muối chưa tan. Ôi biển đời kia xô động...
Cũng
vì vậy, đọc thơ Tuệ Sỹ, tôi cứ thấy hình ảnh con đường dài, và muôn dặm bóng cô
lữ một khung trời viễn mộng dằng dặc nỗi ưu tư,
Trời viễn mộng đọa đày đi mấy thuở
Mộng kiêu hùng hay muối mặn giữa trùng khơi
(Những Điệp Khúc Cho Dương Cầm)
Bước độc hành như sương hạt rơi khuya, như tiếng mõ trầm trầm hun hút ở
rừng thẳm, ở núi cao... nhưng khó làm sao để tường tận cái chấp chới của vạt áo
tỳ khưu đẫm ánh trăng đêm, của một vì sao bên khoé miệng rưng rưng, thấp
thoáng ẩn hiện. Hiện lên Người và ẩn một cõi thơ tịnh tĩnh. Khó làm sao lọt được
vào cõi im lặng tủy đá ấy...
Có chăng, tôi lần theo bằng nhịp đập của trái tim thơ khởi đi từ hạt lệ
mở đường,
Thắp đèn
khuya ngồi kể chuyện trăng tàn...
Cô quạnh và tự tại của hạt lệ đèn hòa thanh ánh trăng, và câu chuyện gì
khiến thế gian nhỏ lệ? Đọc thơ Người thấy mình nhỏ bé quá dưới cái huyễn lộng,
hay chỗ nào, vì sao hay, hỏi như hỏi mây xanh bay, theo như đuối dòng nước trôi
hoài kia. Chuyện trăng tàn là chuyện gì, chưa nghe thấu nỗi đã rúng động. Trăng
tàn giật mình sững sờ cái núi lạnh biển im, tấm lòng băng khiết?
Từ núi lạnh đến biển im muôn thuở
Đỉnh đá này và hạt muối đó chưa tan...
Hỏi, tại sao, vì đâu lòng muối kiên định... để bất khuất chưa tan?
Tưởng chỉ là Phút vội vã bỗng thấy mình du thủ, bỗng vầng trăng vụt
sáng mới hay Lãng du ai ngỡ cô liêu bạc đầu! (Tóc huyền) Cô liêu tóc trắng
ấy cũng ngang ngửa với cái cô quạnh nghìn năm viên đá cuội. Nghe quá cảm khái
trong câu hỏi hồn tôi đâu...
Viên đá cuội mấy nghìn năm cô quạnh
Hồn tôi đâu trong dấu tích hoang đường?
(Dạ
Khúc)
Hay đó là mênh mang sầu của cánh mỏng về đâu, là chiếc lá xa mùa đau
lòng phận nước?
Con bướm nhỏ đi về trong cánh mỏng
Nhưng về đâu một chiếc lá xa mùa...
(Mưa cao nguyên)
Sứ
giả của hư vô, gửi vào đôi mắt một hạt cát, để khơi lệ huyễn mộng rực rỡ không
dấu chấm hết? Một hạt cát chứa vô biên không gian thời gian.
Tất
cả câu hỏi về thơ Người, chỉ có thể tìm được câu trả lời qua những bước chân cô
độc kiên trì trên con đường dài Người đã đi, qua tấm lòng băng khiết Người đã sống
với Đạo với Đời, qua nếp sống giản dị thanh bạch của hạt cát tinh tuyền, giờ hạt
cát ấy đã lồng lộng hư vô, nhưng âm thanh của cát vẫn vang động. Nếu chúng ta
cùng nghe được âm vang của một hạt cát thì sứ giả hư vô ấy là trái tim son sắt
của Người.
NHỚ BUỔI NGHE SƯ ĐÀN
Cùng nhà thơ Lữ Kiều và Giai Hoa, 20.9.2009, tại cốc
của sư trong vườn chùa Già Lam
Buổi
trưa ngồi nghe sư đàn
Trăm
con lá rớt. Tình tang cõi ngoài
Mùa
đâu hốt đã thu phai
Một
phương viễn mộng. Đọa đày*. Bao thu
Viên
đá cuội nghìn năm*. Ru
Niềm
cô quạnh. Dấu biệt mù. Âm xưa
Trăng
tàn nhỏ lệ đèn khuya
Hắt
con bóng dựng đá chờ nước non
Áo
tỳ khưu. Dặm mỏi mòn
Trùng
khơi. Hạt muối đó còn chưa tan…
9.2020
* Thơ Tuệ Sỹ: Trời viễn mộng đọa đày đi mấy thuở/… Viên đá cuội mấy nghìn năm cô quạnh/ Hồn tôi đâu trong dấu tích hoang đường...
Cố Hòa Thượng Tuệ
Sỹ và Nguyễn thị Khánh MinhChụp tại Chùa Già Lam năm 2009
