Nhà
ba Thới ở trong khu vườn rộng. Hồi đó, khi còn cha, cha thường hay mời ban hội
đồng về chè chén suốt, nên vui, lúc nào cũng có tiếng cười, tiếng chạm ly leng
keng. Thế mà khi cha chết đi, nhà có 5 anh chị em, tự nhiên, lại xa rời nhau. Mỗi
người em làm nhà trên một khoảnh đất được chia. Bên này ngó qua bên kia thông
thống. Mà nhà ai nấy ở, đèn ai nấy sáng, đi ra ngoài gặp nhau ngó lơ, không cười
một cái, từ mấy chục năm nay.
Ba
Thới là con trai cả nên được ở ngôi nhà ngói chính. Căn nhà xây cũng được hơn cả
trăm năm, từ ông cố nào đó để lại, đến đời cha, căn nhà vẫn bền vững, nhưng đến
đời ba Thới thì bắt đầu oải, sụt lỡ, mục nát. Mái ngói sụp xuống một bên, mưa
giọt lỗ chỗ. Ba Thới không lợp lại vì có tiền đâu mà lợp, nên càng ngày mái ngói
càng sệ, khiến những người bạn đến chơi, không ai giám đi ngang dưới chỗ ngói sệ,
sợ ngói rớt trúng đầu, bị thương, chảy máu, thì biết đền ai.
Chị
Thoàn vợ ba Thới ở trên xóm Gò Giai. Thoàn học tiểu học cùng ba Thới tại trường
An Mỹ Hạ. Ba Thới học tên Thoàn một lớp. Quen nhau biết mặt nhau, thế thôi. Lúc
đó, thời tiểu học, cô bé, cậu bé nào đi học cũng chỉ lo hết giờ tan lớp thì chạy
u về nhà lo lùa bò ra đồng ăn cỏ, hay đi câu cá, bắn chim. Chuyện nghĩ đến nhau
là không có, vì trái ớt và con bướm của tụi nó còn nhỏ híu, non tơ.
Đến
năm ba Thới hai mươi mốt tuổi, cha thúc lấy vợ, mi đã lớn sộ rồi, lo kiếm vợ
đi, mi thấy con nào được là tau đi nói cho. Ba Thới ú ớ. Tìm
kiếm
ai đây? Ba Thới cũng có vài mối tình vụn ở xóm vạn đò. Con gái vạn đò ngủ trên
ghe suốt năm suốt tháng. Con Thuyết, con Lài, con Tưởng. Đi hỏi mấy con này chắc
cha không chịu. Ai lại lấy gái vạn đò không có miếng đất chọi chim. Ba Thới
nghĩ vậy nên nói với cha. Con biết ai đâu mà kiếm cha. Cha nói, mi kiếm không
được để tau kiếm cho. Thế là cha hỏi ông Tân, người bạn cùng làm hội đồng với
cha ở trên xóm Thạnh Mỹ, ông biết có đứa con gái nào bà con với ông cũng được,
để tui đi nói cho thằng ba. Ông Tân suy nghĩ trong đầu, rồi gục gặc, có con
Thoàn, con anh hai tui, mươi chín tuổi, trình độ tiểu học. Để tui giới thiệu
con nớ về làm dâu ông, được không?
Thế
là Thoàn về làm dâu nhà cha. Ba Thới chấp nhận, vì hồi tiểu học hai đứa đã nhìn
biết nhau rồi. Cũng tạm gọi là cố nhân.
Cặp
vợ chồng sống vui, sống hạnh phúc, suốt mấy chục năm. Tuy không tình tứ như những
bản nhạc tình sến sịa, ca tụng tình lúa duyên trăng, trăng rụng xuống cầu, chỉ
hai đứa mình thôi nhé. Hai vợ chồng chỉ nói đến việc làm ruộng, cày sâu cuốc bẩm.
Sau ngày cha chết rồi đến ngày trời sụp, ba Thới lại càng ít nói hơn. Đi làm ruộng
quanh năm suốt tháng, sáng ra đồng, chiều ra đồng, cày cày, cuốc cuốc...mãi miết
như thế, mà chỉ đủ ăn. Lại còn nuôi hai đứa con, một trai một gái, đang đi học,
trung học rồi đại học ở tận thành phố xa. Mỗi lần như vậy hai vợ chồng lo gom
lúa, thuốc lá, đậu xanh, đậu đen, bán ra lấy tiền để tuần sau thằng hai Lâm về
lấy, nó đã nhắn về rồi, không có tiền nó buồn tội nghiệp.
Rồi
đến con Hà cũng đi học xa, vợ chồng ba Thới lại gom góp tiền cho nó học sư phạm.
Cho nên làm mùa, cứ mùa nào phủi lủm ngày đó. Vậy giấc mộng mua chiếc xe gắn
máy chạy cả chục năm rồi, nung nấu trong lòng ba Thới, vẫn chưa thực hiện được.
Vẫn chạy chiếc xe đạp đi làm đồng, đi công chuyện, đi thăm bà con, đều dùng con
ngựa trời ngóng cổ mà thôi.
Hai
vợ chồng nói vậy chứ cũng có những ngày tháng đẹp, thơ mộng. Nhất là những buổi
tối sáng trăng. Trăng nằm trên tầng mây xanh cao chót vót nhả những luồng ánh
sáng vàng ròng xuống dãi sân gạch rộng. Hai vợ chồng trải chiếu ra nằm ngắm
trăng. Trời ban ngày nắng và nóng làm con người ai cũng khô rang, nhưng buổi tối
lại hiền hòa mát mẽ, nhờ những cơn gió thổi qua khu đồng Đất, qua con suối Trà,
qua đồng ruộng rộc trước sân nhà, rồi len lỏi qua hàng rào, vào sân, có hai vợ
chồng ba Thới nằm, mát rượi.
Một
cảnh tượng hạnh phúc thường có ở vùng quê. Hai vợ chồng trải chiếu ngắm trăng.
Thoàn nằm gối đầu lên đùi ba Thới, anh thấy không, ông trăng đang nhìn mình
kìa. Ba Thới xoa tóc vợ, nhìn thì nhìn chứ mình sợ gì, có lén lút gì đâu? Thoàn
đưa tay xoa bóp tấm lưng to bè của chồng, cô vừa xoa vừa bóp, vừa thọc lét, khiến
ba Thới mắc cười, cười lên ồ ồ, nhột tau quá mi, mi bóp nhẹ thôi. Thì ông cúi
sát xuống đây tui mới bóp cho ông được. Ba Thới cúi sát người xuống, Thoàn trườn
người lên quá lưng, véo một cái đau điếng, ba Thới la lên, đau tau quá mi. Ba
Thơi kêu ré.
Thoàn
nói, ông la lớn quá, để tụi nhỏ còn học bài. Lúc này ba Thới mới nhớ có hai đứa
con đang học bài trong nhà.
(Ở một
vùng quê mà tiếng gọi tau, mi, giữa đôi vợ chồng, coi như là thường yêu, thì nó
cũng có nghĩa như anh anh, em em vậy)
Đó
là những ngày hạnh phúc nhất của ba Thới và Thoàn.
Dù nghèo mà vui hởi ai không hé môi cười.
*
Một
buổi sáng như bao buổi sáng khác, Thoàn đạp xe xuống chợ Vạn mua đồ. Vừa thu hoạch
xong, hai vợ chồng sau khi chi tiêu, suy nghĩ cho con ăn học ở xứ Đà cũng tốn bộn.
Nhưng tốn kém bao nhiêu cũng cho tụi nó ăn học đến nơi đến chốn. Còn dư lại một
ít, Thoàn định xuống chợ Vạn mua chút đồ dùng, trước nhất là mua cho ba Thới
chiếc áo sơ mi coi được được, chứ ba Thới bận chiếc áo cũ hoài trông lam lũ
quá. Rồi sẽ mua thêm cho ba Thới đôi giép sa bô, cho anh diện khi đi đến nhà bạn.
Rồi Thoàn cũng định mua cho mình chiếc quần lãnh đen, cái áo bà ba màu gụ mỹ á.
Thoàn dự tính trong đầu hết rồi, đã lên kế hoạch hết rồi, chỉ còn đạp xe một mạch
xuống chợ Mai. Gởi xe đạp ở chợ Mai, Thoàn len lách vào đám đông, cô mua nhanh
và gọn, chớ để ba Thơi chờ cơm ở nhà Thoàn cảm thấy thương.
Xe đạp
chạy vù vù về đến xóm Kỳ, chỉ còn quẹo trái lên đường tỉnh lộ là bon bon đến
nhà, vì đường từ xóm Kỳ lên xóm Phước, con đường huyết mạch lưu thông các xã
lân cận với nhau, tất cả đều đổ xuống chợ Vạn theo con đường này.
Bỗng
đâu từ sau, Thoàn nghe một cái rầm. Cái rầm của chiếc xe gắn máy tông mạnh vào đít
chiếc xe đạp của Thoàn. Cú húc quá mạnh của một tên học sinh trường tỉnh, con
ông cháu cha, chạy thục mạng. Tay học sinh lạn lách tránh chiếc xe đò đi ngược,
nên lạc tay lái, tông vào Thoàn. Thoàn ngã nằm xuôi theo chiếc xe, đầu đập mạnh
xuống hòn đá ba lác dưới đường, chết ngay tại chỗ. Áo quần Thoàn mua sắm cho
gia đình đổ tung tóe vung vải khắp nơi.
Người
đi đường thấy vậy liền kêu xe cứu thương. Họ chở Thoàn vào bịnh viện đa khoa,
nhưng đã trễ.
Ba
Thới hớt hãi chạy vào, thấy vợ nằm im dưới tấm ra trắng che kín mặt. Ba Thới
khóc rúc lên từng hồi. Tiếng khóc của người đàn ông khóc vợ chết bất ngờ, thật đáng
thương, bi thảm quá!
Chôn
cất vợ xong, ba Thới tĩnh người lại một chút, anh biết mình đứng trước một vực
thẳm vô hình sâu hun hút. Hai đứa con từ phố thị xứ Đà trở về khóc mẹ. Khóc thảm thiết, khóc lăn lộn
trước khi quan tài hạ huyệt. Nhưng rồi tụi nhóc cũng phải về nơi cũ lo học
hành, chỉ còn lại ba Thới với căn nhà rộng-thênh-thang-đầy-mối-mọt-rêu-cỏ-xanh-rì.
Ba
Thới ngơ ngác, đi hết nơi này đến nơi khác, đúng là người mất hồn. Chỗ nào có
đông người là ba Thới tấp vô, anh ba vô chơi, buồn quá hả anh ba, cô ba thiệt vắn
số, cái rủi ro quá nghiệt, anh ba há! Ba Thới không trả lời trả vốn. Trong cuộc
rượu của mọi người, ba Thới cầm chai rượu lên rót vào một ly không, rồi nốc cạn.
Ba Thới im lặng như pho tượng. Không một lời nói, không một nụ cười, chỉ khi ly
rượu xoay vòng đến phiên ba Thới, anh lại uống một ly đầy, uống cạn, lại rót một
ly nữa, một ly nữa. Đám bạn nhìn ba Thới thương tâm. Cuối cùng ba Thới xuệnh xuạng
bước ra đường, nhảy lên xe đạp chạy vòng vo về căn nhà mốc thếch của mình, cũng
hơn một tiếng đồng hồ, vì đi lòng vòng mãi.
Về là leo lên võng ngủ khò.
Chỗ
của ba Thơi ngủ, bên trên có treo một tấm hình của Thoàn. Thoàn bân áo dài xanh
da trời trông quê quê nhưng đẹp. Tấm hình màu mà nay đã nhợt nhạt, gần biến
thành hình trắng đen. Một bình cắm nhang đặt trên cái bàn cao sát tường. Mỗi-sáng-mỗi-chiều-mỗi-tối,
ba Thới thắp hương đều chi trước di ảnh của Thoàn, người vợ đầu gối tay ấp mấy
mươi năm. Bây giờ xa quá rồi em hỉ! Anh nhớ em lắm. Sao em bỏ anh mà đi. Thoàn
ơi! Thoàn ơi! Ba Thới khóc lên hồng hộng.
Ba
Thới sống cu ki một mình suốt từ đó, năm năm rồi, tóc đã bạc nhiều. Anh bước
qua tuổi bảy ba.
Ba Thới-khóc-vợ-hằng-ngày-hằng-đêm-hằng-khuya, khóc-mà-không-ra-nước-mắt. Đó-gọi-là-những-giọt-nước-mắt-khô.
Trần Yên Hòa