Cuối tháng 4/2017, anh Trương Vũ vẽ chân dung tặng anh Nguyễn
Minh Nữu, tôi gửi email chúc mừng:
Xin chúc mừng anh Nữu có một bức chân dung
rất đẹp do anh Trương Vũ vẽ.
Em mới post lên blog:
Ở phần tái bút, tôi viết:
“Anh Trương Vũ ơi,
Hình như anh chưa vẽ anh Nguyễn Xuân Thiệp và anh Phạm Cao Hoàng. Hôm nào có hứng anh vẽ hai anh để kỷ niệm nhé.”
Anh Trương Vũ viết lại cho tôi:
2017-04-29 1:35 GMT-05:00 Son Truong <xxxxx@gmail.com>:
“Nguyệt Mai ơi, trong waiting list của anh có NXT, PCH, TTNM, ... Tuy nhiên, dù phác thảo anh cũng cần có ít nhất một sitting và một hai buổi nói chuyện để quan sát. Theo anh, vẽ chân dung thì phải giống, phải sống động, phải cố biểu hiện được tinh thần, và cá tính của người mẫu. Thực tế, không phải bức chân dung nào cũng được như ý mình muốn. Nhiều khi vẽ ra chẳng giống ai! May nhờ rủi chịu! BTW, hơi chậm nhưng sẽ có tất cả. Thân mến, TV”
Rồi sau đó, anh hẹn chị Duyên và tôi hôm nào đến Virginia,
anh sẽ vẽ chân dung cho hai đứa. Thật bất ngờ và vui không thể tả. Lần đầu tiên
được làm người mẫu! Nghĩa là phải ngồi yên như tượng, không được nhúc nhích trong
khi họa sĩ đang vẽ. Cái này mới khó đây! Làm sao ngồi yên nổi trong khi tôi là người
luôn năng động? Do đó, tháng sáu năm ấy, tôi lo lắng viết thư hỏi anh:
“... Em nhớ có lần anh nói phải có thời gian để anh nói chuyện, tìm hiểu... trước khi bắt đầu vẽ. Mà bây giờ em cũng bắt đầu thấy run, sợ không được tự nhiên... Lại nhớ chuyện họa sĩ Trương Thị Thịnh đã vẽ anh Hải Phương ngủ gục vì khi làm mẫu thì anh HP đã ngủ. Hay là khi tụi em đến thì anh đo đạc chi đó (em nghe kể là vì anh là nhà Toán học nên anh có dùng thước đo khi vẽ chân dung), rồi anh chụp cho tụi em vài tấm ảnh, anh lựa tấm ảnh rõ nhất và đẹp nhất nhìn theo để vẽ thì tụi em đỡ run hơn. Anh nghĩ như vậy có được không?”
Chị Duyên viết lại: “Thấy NM dễ thương chưa, anh TV vẽ
nét này vào tranh NM nhé. 😊
Em kể cho Mai nghe là trong một bức hình nào của anh PCH thấy anh TV có cầm cây thước đứng trước bức tranh đang họa nhắm về phía người mẫu, đoán là vì anh là nhà khoa học nên khi thành họa sĩ đây là yếu tố kỹ thuật anh dùng trong hội họa, ai dè Mai tưởng anh phải đo đạc người mẫu... 😊”
Chúng tôi chọn sẽ đến Virginia vào tháng 10 năm đó. Anh Trương Vũ viết trả lời cho mấy đứa tôi:
“NM, D, và PCH đều đoán sai hết! Trước khi làm nhà khoa học anh làm thầy giáo. Theo thói quen cũ nên khi làm họa sĩ anh cũng cầm cái cây như cây roi. Hễ người mẫu nhúc nhích hay ngủ gục là... anh đánh! BTW, tháng 10 cũng tốt. Hai ngày để vẽ chân dung cho NM cũng được, anh sẽ dùng hình chụp (do anh chụp) để phụ thêm, tuy nhiên chỉ có thể vẽ vignette, như chân dung của Nguyễn Minh Nũu. Thật ra, rất nhiều người thích vignettes, vẽ nhanh hơn nhưng đòi hỏi sự xuất thần của họa sĩ nhiều hơn. Sẽ rất vui, đừng lo. Thân mến, TV”
Theo hẹn, ngày 12/10/2017, khi máy bay hạ cánh xuống phi trường
Ronald Reagan Washington National Airport, thì chúng tôi nhận được text anh
Phạm Cao Hoàng chuyển bài thơ “Tôi đang vẽ tâm hồn của bạn” anh mới viết tặng anh Trương
Vũ nhân dịp này.
Nhà thơ Phạm Cao Hoàng như thay họa sĩ Trương Vũ nói những điều muốn giãi bày với chúng tôi, để chúng tôi an tâm hơn và đừng run, dù biết rằng chuyện đánh đòn khi người mẫu nhúc nhích hay ngủ gục của anh TV chỉ là chuyện... đùa vui.
khi tôi ngồi trước
giá vẽbắt đầu những nét chấm
phá phác thảo chân dung bạnđôi mắt của bạn có
thể mơ màng hay đầy nghị lựckhuôn mặt của bạn có
thể dịu dàng hay cương trựcnụ cười của bạn có
thể ưu tư hay hồn nhiênvai của bạn có thể
thẳng hay nghiêngsao cũng đượcmiễn là bạn phải là
bạn (*)
A, hay quá, “miễn là bạn phải là bạn”, nghĩa là chúng tôi chỉ cần là... chúng tôi, là Duyên, là Nguyệt Mai, là con người rất thật của chính mình mà không cần phải giả vờ hay làm dáng...
đôi mắt của bạn có
thể mơ màng hay đầy nghị lực
khuôn mặt của bạn có
thể ưu tư hay hồn nhiên (*)
Thật đúng lúc. Người mẫu như cất được “gánh nặng” (?) không
còn phải lo nữa.
Anh Phạm Cao Hoàng chia sẻ tiếp:
tôi là họa sĩ tự nguyện chọn những nhân vật mà mình muốn
vẽ
khuôn mặt mỗi người có thể khác nhau
nhưng những nhân vật tôi chọn đều có một điểm giống nhau:
các bạn là người có một tâm hồn đẹp
tôi tin điều đó
và khi vẽ chân dung bạn
có nghĩa là tôi vẽ tâm hồn của bạn
tôi vẽ tấm lòng nhân hậu của bạn
và nếu cuối cùng chúng ta có được bức chân dung đẹp
thì chính bạn là người góp một phần rất lớn trong việc
sáng tạo ra tác phẩm đó (*)
Làm sao chúng tôi không cảm động và cả hãnh diện khi đọc những dòng này? Giữa trăm công ngàn việc với quỹ thời gian không phải là bất tận mà anh Trương Vũ vẫn dành cho chúng tôi, những đứa em ở xa, những tình cảm đặc biệt khi chọn vẽ chúng tôi... Nhớ trước đó, anh đề nghị chị Duyên và tôi đến nhà anh, anh chị sẽ lo cả việc ăn ở cho chúng tôi trong thời gian này. Nhưng anh chị Phạm Cao Hoàng luôn rất dễ thương và chân tình với bạn bè, đã ngỏ lời, “anh Trương Vũ đã lo phần vẽ rất mệt rồi, Duyên và Nguyệt Mai sẽ ở tại nhà Phạm Cao Hoàng...” Anh chị và cháu Thiên Kim đã rất tận tình, chu đáo lo tất cả cho chúng tôi được thoải mái trong thời gian ở đây... Làm sao có thể quên được những ân tình quý giá này?
Đặc biệt, lỡ có ngủ gục khi đang được vẽ, cũng sẽ không sao. Vì họa sĩ sẽ chỉ vẽ tâm hồn người mẫu, nên dù có thế nào cũng không lo đó là bức tranh không như ý. Chỉ cần nghĩ đến gia đình, bạn bè, quê hương... với những tình cảm đẹp nhất là đủ:
khi tôi ngồi trước giá vẽ
bắt đầu những vệt sơn dầu vẽ chân dung bạn
bạn ngồi đó nhiều tiếng đồng hồ
trên chiếc ghế dành cho người mẫu
có lúc bạn sẽ rất mệt mỏi và ngủ gục
thì cứ ngủ, không sao đâu
vì tôi đang vẽ tâm hồn bạn mà
một tâm hồn luôn luôn tỉnh thức
và lúc này đây
bạn hãy nghĩ về những người mà bạn yêu thương nhất
đất nước của bạn
gia đình của bạn
bạn bè của bạn
những ân nhân trong cuộc đời bạn
để khuôn mặt của bạn trên bức chân dung
sẽ là một khuôn mặt tràn đầy yêu thương và thánh thiện (*)
Bài thơ “Tôi đang vẽ tâm hồn của bạn” viết tặng anh Trương Vũ của nhà thơ Phạm Cao Hoàng thật giản dị mà cũng rất sâu sắc. Phải là người thật gần gũi và thân cận với họa sĩ Trương Vũ mới viết được những lời thơ như thế. Đối với bạn bè, anh Trương Vũ là người hào sảng, hết lòng và chân tình. Tôi tin không chỉ riêng chúng tôi, mà tất cả những ai được anh Trương Vũ chọn vẽ cũng đều rất cảm động, yêu quý anh. Có thể nói, anh Trương Vũ là họa sĩ đã tự nguyện vẽ tặng chân dung cho bạn bè nhiều nhất. Mỗi người đều có một kỷ niệm riêng. Với riêng em, em không thể nào quên thời gian mà các anh và gia đình đã dành cho chúng em, anh Trương Vũ và anh Phạm Cao Hoàng ơi! Sẽ còn mãi những kỷ niệm không thể nào quên, đầy ắp trong tim mỗi lần nhớ đến. Một lời cảm ơn chẳng thể nào đủ được, nhưng em biết dùng từ nào khác, ở đây?
Trần Thị Nguyệt Mai
26.2.2023
(*) Phạm Cao Hoàng: Tôi
đang vẽ tâm hồn bạn – tặng anh Trương Vũ.
