Bài thơ " Lưu biệt
" của Phạm Ngọc Lư được trích từ thi phẩm Đan Tâm (1) có nội dung như sau:
𝑄𝑢𝑎
𝑐𝑎̂̀𝑢 𝑚𝑜̣̂𝑡 𝑐𝑜̂̃
𝑎́𝑜 𝑞𝑢𝑎𝑛
𝑇𝑖𝑒̂́𝑛𝑔
𝑠𝑒̂𝑛ℎ 𝑑𝑖̀𝑢 𝑏𝑢̛𝑜̛́𝑐
ℎ𝑎𝑖 ℎ𝑎̀𝑛𝑔 𝑎̂𝑚 𝑐𝑜̂𝑛𝑔
𝐵𝑢̛𝑜̛́𝑐
𝑡ℎ𝑒𝑜 𝑘ℎ𝑎̆𝑛 𝑐ℎ𝑒̂́
𝑎́𝑜 𝑠𝑜̂̀𝑛𝑔
𝐻𝑎̆́𝑡
ℎ𝑖𝑢 𝑐𝑜̛̀ 𝑟𝑢̃ 𝑙𝑎̣𝑛ℎ
𝑙𝑢̀𝑛𝑔 𝑣𝑎̀𝑛𝑔 𝑟𝑜̛𝑖
𝐶ℎ𝑎̂𝑛
𝑐𝑎̂̀𝑢 𝑛𝑢̛𝑜̛́𝑐 𝑛𝑔𝑎̣̂𝑚
𝑛𝑔𝑢̀𝑖 𝑡𝑟𝑜̂𝑖
𝑇𝑖𝑒̂́𝑛𝑔
𝑘𝑖𝑛ℎ 𝑡𝑖𝑒̂́𝑝 𝑑𝑎̂̃𝑛
𝑏𝑜̂̀𝑖 ℎ𝑜̂̀𝑖 𝑡𝑟𝑎̀𝑛𝑔
𝑔𝑖𝑎𝑛𝑔
Đ𝑜̂𝑖 𝑏𝑜̛̀
𝑙𝑢̛𝑢 𝑏𝑖𝑒̣̂𝑡 𝑙𝑖𝑛ℎ
𝑞𝑢𝑎𝑛
𝑁𝑢̛𝑜̛́𝑐
𝑠𝑜𝑖 𝑏𝑜́𝑛𝑔 𝑛𝑒̂́𝑛
ℎ𝑎𝑖 ℎ𝑎̀𝑛𝑔 𝑙𝑢𝑛𝑔
𝑙𝑖𝑛ℎ
𝑁𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖
𝑘ℎ𝑜̂𝑛𝑔 𝑣𝑒̂̀ 𝑐𝑜̃𝑖
𝑢 𝑚𝑖𝑛ℎ
𝑁𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖
𝑣𝑒̂̀ 𝑏𝑎̉𝑛 𝑡ℎ𝑜̂̉ 𝑛𝑎̣̆𝑛𝑔
𝑡𝑖̀𝑛ℎ 𝑐𝑜̂́ ℎ𝑢̛𝑜̛𝑛𝑔
𝑇𝑢̛̀ 𝑛𝑎𝑦
𝑚𝑎̂𝑦 𝑘ℎ𝑜́𝑖 𝑣𝑜̂ 𝑡ℎ𝑢̛𝑜̛̀𝑛𝑔
𝑇ℎ𝑒𝑜
𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑛ℎ𝑎̣̂𝑝
𝑡ℎ𝑒̂̉ 𝑐𝑜̣̂𝑖 𝑛𝑔𝑢𝑜̂̀𝑛
𝑛𝑔ℎ𝑖̀𝑛 𝑥𝑢̛𝑎
(𝑁𝑎𝑚
𝑃ℎ𝑢̛𝑜̛́𝑐, 𝑡ℎ𝑎́𝑛𝑔
6 – 1998)
Đọc bài thơ ta có thể
hình dung một đám tang trên đường trở về cố hương (bản thổ) để chôn người chết.
𝐌𝐨̣̂𝐭
𝐜𝐚̂𝐮 𝐡𝐨̉𝐢 𝐥𝐚̀ 𝐭𝐚̣𝐢
𝐬𝐚𝐨 𝐭𝐡𝐢 𝐬𝐢̃ 𝐥𝐚̣𝐢
𝐜𝐡𝐨̣𝐧 𝐠𝐢𝐨̀𝐧𝐠
𝐬𝐨̂𝐧𝐠 làm bối cảnh cho đám tang thay vì chọn ngọn
đồi, đồng cỏ, chân đèo hay con đường tỉnh lộ, hay ngoại ô thành phố như trong
bài thơ của Phổ Đức sau đây:
vào khuya phố ngủ đèn mờ
đường heo hút gió dưới
bờ cây đêm
xe đi khấp khểnh gập ghềnh
thây nằm trơ lạnh ngả
nghiêng gục đầu
mặt mày nhầy nhụa mắt
sâu
tay xuôi má hõm máu sầu
tràn môi
về đâu khi héo cuộc đời
?
chiếc thân mệnh bạc quê
người dở dang
xác vùi đâu giữa đêm
tàn?
xe qua cầu nhỏ tiếng
than lạc loài
công danh sự nghiệp mấy
ai?
thấy gì hơn mảnh hình
hài quắp co!
rũ đời trong chiếc xe
bò
hỏi ai tránh được bước
đò thời gian
ngoại ô sương lạnh
buông màn
không gian truy niệm
mây đan mưa nhòa
đường vào nghĩa địa mờ
xa
xe lăn tiếng mỏi nghe
mà buồn tênh!
(Phổ Đức – Xe bò đưa
xác)
hay ở một xóm ăn chơi
giang hồ trong một bài thơ của Văn Cao:
Ngã tư nghiêng nghiêng
xe xác
Ði vào ngõ khói Công
Yên
Thấy bâng khuâng lối cỏ
u huyền
Hương nha phiến chập chờn
mộng ảo
Bánh nghiến nhựa đang
kêu xào xạo
Ai vạc xương đổ sọ xuống
lòng xe
Chiếc quỷ xa qua bốn ngả
ê chề
Chở vạn kiếp đi hoang
ra khỏi vực
Mưa, mưa hằng thao thức
Trong phố lội đìu hiu
Mưa, mưa tràn trên vực
Trong tối gục tiêu điều
Mang linh hồn cô liêu
Tiếng xe càng ám ảnh
Tiếng xe dần xa lánh
Khi gà đầu ô kêu.
(Văn Cao – Chiếc xe xác
qua phường Dạ Lạc)
Ở Phổ Đức nhà thơ chọn
bối cảnh là một ngoại ô trong đêm về sáng. Ở Văn Cao, là Phường Dạ Lạc. Còn ở
Phạm Ngọc Lư là giòng sông. Mỗi tác giả có mỗi lối chọn lựa để mà sơn phết vào
thơ mình.
.
𝑻𝒉𝒆𝒐
𝒕𝒐̂𝒊, 𝒄𝒉𝒊̉ 𝒄𝒐́ 𝒈𝒊𝒐̀𝒏𝒈
𝒔𝒐̂𝒏𝒈 𝒎𝒐̛́𝒊 𝒕𝒉𝒂̣̂𝒕
𝒔𝒖̛̣ 𝒕𝒓𝒐̣𝒏 𝒗𝒆̣𝒏..
… 𝑩𝒂𝒐 𝒏𝒉𝒊𝒆̂𝒖 𝒂́𝒏𝒈
𝒕𝒉𝒐̛ 𝒗𝒂̆𝒏, 𝒄𝒐́ 𝒂́𝒏𝒈
𝒕𝒉𝒐̛ 𝒗𝒂̆𝒏 𝒏𝒂̀𝒐
𝒍𝒂̂́𝒚 𝒏𝒈𝒐𝒂̣𝒊 𝒐̂
𝒉𝒂𝒚 𝒎𝒐̣̂𝒕 𝒙𝒐́𝒎
𝒂̆𝒏 𝒄𝒉𝒐̛𝒊 đ𝒆̂̉ 𝒏𝒐́𝒊
𝒗𝒆̂̀ 𝒚́ 𝒏𝒈𝒉𝒊̃𝒂 𝒄𝒖̉𝒂
𝒄𝒂́𝒊 𝒃𝒆̂́𝒏 𝒄𝒖𝒐̂́𝒊
𝒄𝒖̀𝒏𝒈 𝒄𝒖̉𝒂 𝒎𝒐̣̂𝒕
đ𝒐̛̀𝒊 𝒏𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒕𝒓𝒆̂𝒏
𝒒𝒖𝒂̉ đ𝒂̂́𝒕? 𝑪𝒉𝒊̉
𝒄𝒐́ 𝒈𝒊𝒐̀𝒏𝒈 𝒔𝒐̂𝒏𝒈.
𝑯𝒂̀𝒏𝒈 𝒕𝒓𝒊𝒆̣̂𝒖
𝒏𝒂̆𝒎 𝒕𝒓𝒐̂𝒊 𝒒𝒖𝒂,
𝒈𝒊𝒐̀𝒏𝒈 𝒔𝒐̂𝒏𝒈
𝒗𝒂̂̃𝒏 𝒗𝒂̣̂𝒚, 𝒄𝒐𝒏
đ𝒐̀ 𝒏𝒉𝒂̂𝒏 𝒔𝒊𝒏𝒉
𝒗𝒂̂̃𝒏 𝒕𝒊𝒆̂́𝒑 𝒕𝒖̣𝒄
đ𝒐́𝒏 𝒏𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒗𝒆̂̀
𝒃𝒆̂𝒏 𝒌𝒊𝒂 𝒄𝒐̃𝒊
𝒌𝒉𝒂́𝒄…
𝐓𝐢𝐞̂́𝐧𝐠
𝐤𝐢𝐧𝐡 𝐭𝐢𝐞̂́𝐩 𝐝𝐚̂̃𝐧
𝐛𝐨̂̀𝐢 𝐡𝐨̂̀𝐢 𝐭𝐫𝐚̀𝐧𝐠
𝐠𝐢𝐚𝐧𝐠
Đ𝐨̂𝐢 𝐛𝐨̛̀
𝐥𝐮̛𝐮 𝐛𝐢𝐞̣̂𝐭 𝐥𝐢𝐧𝐡
𝐪𝐮𝐚𝐧
𝐍𝐮̛𝐨̛́𝐜
𝐬𝐨𝐢 𝐛𝐨́𝐧𝐠 𝐧𝐞̂́𝐧
𝐡𝐚𝐢 𝐡𝐚̀𝐧𝐠 𝐥𝐮𝐧𝐠
𝐥𝐢𝐧𝐡
𝐍𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢
𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐯𝐞̂̀ 𝐜𝐨̃𝐢
𝐮 𝐦𝐢𝐧𝐡
𝐍𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢
𝐯𝐞̂̀ 𝐛𝐚̉𝐧 𝐭𝐡𝐨̂̉
𝐧𝐚̣̆𝐧𝐠 𝐭𝐢̀𝐧𝐡 𝐜𝐨̂́
𝐡𝐮̛𝐨̛𝐧𝐠…
Đó là lý do tại sao tác
phẩm Câu chuyện một dòng sông của H. Hesse do Phùng Khánh & Phùng Thăng dịch
lại dược đón nhận.
Có phải vậy không ?
(1) Đan Tâm, thơ Phạm
Ngọc Lư, Thư Ấn Quán tái bản tại Hoa Kỳ.
