2437. TRẦN HUIỀN ÂN: 5 bài thơ trích từ các bộ sách giáo khoa bậc tiểu học ở miền nam Việt Nam sau 1954

Nhà thơ Trần Huiền Ân - Đỗ Toàn vẽ (1971)

Sau năm 1954, Trần Huiền Ân thường có thơ đăng trên tuần báo Tuổi Xanh ở Sài Gòn, trong đó có nhiều bài được soạn giả Bùi Văn Bảo sử dụng làm bài học thuộc lòng cho học sinh lớp Bốn và Năm bậc tiểu học trong các bộ sách giáo khoa VIỆT NGỮ TÂN THƯ (1961) và TÂN VIỆT VĂN (1964). Dưới đây là năm bài thơ chúng tôi sưu tầm được từ những bộ sách nói trên.

       

CHUYẾN ĐI DÀI

Tuổi niên thiếu vốn nhiều mơ lắm ước

Tôi đã nuôi trong trí chuyến đi dài

Biết bao giờ cho thỏa được lòng trai 

Chân bé quá, không mang hài vạn dặm

Để ngày tháng vơi đôi phần thăm thẳm

Bản đồ đây tôi dự ước hành trình…

Giữa phương Nam biển dội sóng thanh bình

Tôi sẽ lấy Côn Sơn làm khởi điểm

Sau giây phút để tâm hồn mặc niệm

Lắng không gian nghe tiếng gọi tiền nhân

Đường thênh thang chí quyết cũng xem gần…

Đây Phú Quốc mùi quê hương tỏa rộng

Hà Tiên với cảnh non chùa thạch động

Kiên Giang còn Nhật Tảo sáng ngàn năm

Mắt cô em Cái Sắn tựa trăng rằm

Bao la quá ruộng Cà Mau xếp gợn

Thuyền độc mộc xuôi trên dòng Cái Lớn

Xuyên kênh đào về trẩy hội Tây Đô

Lòng Hậu Giang bát ngát tận đôi bờ

Cùng hẹn với sông Tiền trôi chậm rãi

Sen Đồng Tháp phơi màu tươi thắm mãi

Núi Điện Bà che rợp bóng tôn nghiêm

Trăng Sài Thành e thẹn dưới đèn đêm

Hai ngả nước ai Đồng Nai, Gia Định?

Bờ Long Hải chiều êm rây nắng tịnh

Bưởi Biên Hòa ngọt lịm khách miền xa

Trà B’Lao sưởi ấm nếp môi già

Đà Lạt gió quyện vầng mây thác nước

Rừng Ban Mê suối đờn nai khẽ bước

Buồm lao xao Phan Thiết rộn niềm vui

Ngọn Tháp Chàm cô quạnh tiếc ngày trôi

Tàu vạn quốc về Cam Ranh chen chúc

Thùy dương rủ Nha Trang thêm hiền thục

Đá Bia còn nguyên nét triện người xưa

Bãi Tam Quan cát mịn ấp chân dừa

Guồng xe tưới sông Trà gieo bụi trắng

Ngũ Hành ngắm mặt Hàn Giang phẳng lặng

Hải Vân đài cây vút tuyệt đường chim

Nửa khuya chuông Thiên Mụ vọng êm đềm

Cả Hương Ngự la đà theo nhịp trúc

Cầu Hiền Lương…

                        sẽ nối tình Nam Bắc

Xóa nhòa đi dòng phân cách thương đau

Từ Nam Quan cho đến mũi Cà Mau

Liền một dải

                 Và chuyến đi lại tiếp…

Men theo bóng dãy Trường Sơn trùng điệp

Sóng Thái Bình reo đón bước phiêu du

Qua Đèo Ngang nghe nhạc gió vi vu

Tới Thanh Hóa lúa vàng đùa trong nắng

Dân hoan lạc nhờ được mùa Nông Cống

Đem nén nhang vào lễ tạ Đền Sòng

Cầu Hàm Rồng chênh chếch bắc ngang sông

Trên dòng Mã nước in màu sông núi

Dìu dịu lúa non bình nguyên Nhị Thái

Tình ngọt ngào như nhãn trại Hưng Yên

Gió Đồ Sơn xua sóng bạc dịu hiền

Cửa Nam Triệu nước hai dòng mặn nhạt

Chiều Hạ Long mây vương tình man mác

Với chân trời sắc nước lẫn màu xanh

Sóng nhấp nhô vờn khe đá chông chênh

Thuyền nhẹ lướt, phải đây miền nước nhược?

Động Đầu Gỗ ánh chập chờn huyền hoặc

Hang Hanh nghe khoan nhặt nhạc âm vang

Đây Hòn Gai, đây Bái Tử, Hạ Long

Mà đâu bóng rồng thiêng sa hạ giới?

Núi Truyền Đăng thơ đề còn in mãi

Ngược sông Thương lên trẩy hội Tam Thanh

Chàng ra đi theo tiếng gọi quân hành

Để thiếp phải tháng năm trong mòn mỏi

Nàng Tô Thị đứng trông về biên ải

Ngàn năm còn chờ đợi bóng chinh phu

Chim Hà Giang buông nhịp hót “bắt cô”

Trên bến nước sông Lô còn tiếng hát

Nương bóng Hoàng Liên cây cao bóng mát

Rồi xuôi về theo sóng nước sông Hồng
Mây chịu tang Yên Bái có còn không?
Và Yên Thế còn tấm gương Đề Thám?

Bắc Ninh đẹp nhờ cảnh chùa Long Giáng

Sơn Tây buồn vì mây quyện Ba Vì

Đền Hùng mờ sương khói tỏa uy nghi

Non sông Việt nhờ tay ai dựng lập?

Sớm Hòa Bình, Chợ Bờ vui vẻ họp

Bến sông Đà dòng nước chảy cong cong

Tháng hai về xem trẩy hội chùa Hương

Hay trở bước lên thăm đền Thánh Gióng?

Về Hà Nội một ngày thu gió lộng

Cảnh núi Nùng sông Nhị dấu ngàn xưa

Sóng Hồ Tây gợn bởi bước Hai Bà

Hay là bởi trâu vàng xưa nhớ mẹ?

Đống Đa kia mồ chôn muôn vạn kẻ

Hồ Gươm còn thức ngủ bóng rùa thiêng?

Cầu Long Biên mấy nhịp bắc trường giang

Ô năm cửa mở đón chào lữ khách…

Đây Thăng Long bụi đường ta rũ sạch

Sống với lòng Đất Mẹ, với kiêu sa

Bàn tay vỗ nhịp ta ca

Ca tình sông núi chan hòa lòng trai

(1960)

Ghi chú: bài này viết chung với Yên Hà.

QUÊ EM

Khi khôn lớn rộng đường ra hải ngoại

Nếu có người muốn biết rõ quê em

Mở bản đồ, em sẽ chỉ người xem

“Đây nước Việt bốn ngàn năm yêu quý…

Quê em có núi rừng nung chính khí

Ngọn Hoàng Liên cao chót vót trời xanh

Dãy Trường Sơn như một bức liên thành

Chân trải rộng miền Cao nguyên mầu mỡ…

Quê em có hai cánh đồng vạn thuở

Vẫn còn xanh thắm thiết Bắc Nam Trung

Dâng lúa ngô nuôi nòi giống oai hùng

Mỗi trang sử ghi một lần thắng lợi…

Quê em có ba dòng sông chờ đợi

Hòa vui trong lòng mẹ biển bao la

Bùn Cửu Long giang, đất đỏ Nhị Hà

Pha trộn nước cùng sông Hương trong suốt…

Quê em đó… dáng hình như gầy guộc

Nhưng biết bao nhiêu cảnh trí hữu tình

Để ai qua cũng cảm thấy lòng mình

Quyến luyến mãi và hẹn ngày trở lại…”

(1964)

TIẾNG MẸ

Những buổi trưa hè thơ ấu xưa

Trời hiu hiu gió nắng hanh vừa

Trong vòng tay mẹ tôi say ngủ

Tiếng hát hòa theo tiếng võng đưa…

Tiếng mẹ hiền… ôi vạn mến thương

Tôi mang tiếng hát mẹ lên đường

Khắp lòng đất nước đâu đâu cũng

Gặp khúc “Ơi Hời” nhạc cố hương…

Tiếng mẹ hiền ơi, tiếng Việt ơi

Hai mươi lăm triệu đội chung trời

Từ Trung ra Bắc vào Nam vẫn

Tha thiết hòa chung một giọng thôi…

Tiếng mẹ hiền thơm ngát sử xanh

Văn chương thơ phú đã xây thành

Đúc hồn dân tộc nên gang thép

Vững với rừng gươm lửa chiến tranh…

Tôi dấn thân ra vạn dặm dài

Nằm sương, gối gió, nếm chông gai

Diệt trừ hung bạo, lo gìn giữ

Tiếng Việt ngàn sau chẳng kém ai…

(1964)

TÔI YÊU

Từ tấm bé một mối tình cao quý

Và thiêng liêng ràng buộc lấy tâm hồn

Tôi yêu lắm, ông bà cao niên kỷ

Chút tháng ngày như bóng nắng hoàng hôn

Tôi yêu mẹ từng đẻ đau mang nặng

Tôi yêu cha cho cơm áo cửa nhà

Yêu anh chị chung vui buồn mưa nắng

Yêu họ hàng cô bác khắp gần xa

Tuổi niên thiếu tôi yêu người lân lý

Yêu thầy cô dạy dỗ để nên người

Yêu bè bạn sách bài cùng chăm chỉ

Yêu ngôi trường đầy lá thắm hoa tươi

Khi khôn lớn, tôi yêu nòi giống Việt

Yêu núi sông đầy gấm vóc vàng son

Tự nghìn xưa bao anh hùng hào kiệt

Đã mất đi cho đất nước mãi còn…

(1964)

HÈ GIÃ BIỆT

Trời xanh mây trắng trôi tan tác

Xác phượng lìa cành lác đác bay

Sông núi chuyển mình thay nếp sống

Mùa hè giã biệt đã về đây

Nhí nhảnh tuổi thơ chào đón nắng

Tiếng cười át cả giọng ve ca

Bờ vai cánh phượng vương vương nhẹ

Tô điểm thêm màu chiếc áo hoa

Phần thưởng chiều nay em đón lãnh

Đùa vui trong suốt buổi liên hoan

Rồi mai muôn bước về muôn hướng

Nẻo ngược đường xuôi… lắm rộn ràng

Riêng trót đa sầu tôi ngẩn ngơ

Nhìn em chạnh nhớ những ngày xưa

Ngày xưa trong trắng vô tư ấy

Tìm lại nơi đâu khéo ỡm ờ

Ôi những ngày xưa dưới mái trường

Một năm là biết mấy yêu thương

Tình tôi hẹp quá, chưa ghi hết

Vạn đóa hoa lòng vạn sắc hương

Chỉ còn một bữa nữa mà thôi

Mai cửa trường im khép lại rồi

Tàu đến sân ga, tàu chuyển bánh

Mang người ly cách đến ngàn nơi

Thôi nhé, dù sao mình vẫn hẹn

Một ngày hội ngộ ở tương lai

Hè buồn, hè vắng, hè nhung nhớ

Không cản tình ta đến trọn đời

(1959)