Nhà văn Dư Hoa
Truyện
ngắn " Thập bát tuế xuất môn viễn hành" giới thiệu dưới đây là một
trong những truyện đầu tay của Dư Hoa, viết vào năm 1986, lúc tác giả, trải qua
một tuổi thơ không mấy vui vẻ và sáng sủa thời cách mạng văn hoá, phải mày mò
học đọc qua những Đại tự báo, chưa hiểu biết gì về văn chương, sáng tác. Tuy
thế, truyện cũng được quan tâm và tán thưởng, nhờ bút pháp độc đáo, lối kể
chuyện trộn lẫn hiện thực với khôi hài, qua những chi tiết lạ lùng đến bất ngờ,
phi lý. Thành công bước đầu giúp Dư Hoa tự tin, quyết định theo học Viện Văn
học Lỗ Tấn và tiếp tục sự nghiệp sáng tác, để trở thành một khuôn mặt sáng giá
trên văn đàn Trung Quốc, nổi tiếng khắp thế giới.
Con
đường rải nhựa liên tục lên cao xuống thấp tận ngút ngàn, chừng như được gắn
lên trên đầu ngọn sóng. Trong vùng rừng núi này, đi bộ trên đường khiến tôi có
cảm tưởng như đang ở trên con tàu. Năm đó tôi mười tám tuổi, vài sợi lông vàng
từ râu cằm lay theo gió, tôi thấy quý lắm vì đó là những sợi đầu tiên. Tôi đã
đi bộ trên con đường này suốt cả ngày rồi, nhìn thấy bao nhiêu là núi, bao
nhiêu là mây, chúng gợi cho tôi nhớ lại những người thân quen nên tôi gọi chúng
bằng biệt danh những người này. Nhờ thế mà đi cả ngày rồi nhưng tôi vẫn không
thấy mệt. Tôi ra đi lúc sáng sớm, giờ đã cuối ngày, đã thấy những dấu hiệu đầu
tiên của buổi hoàng hôn. Tôi chỉ mong thấy xuất hiện một cái quán thôi.
Trên
đường đi tôi có gặp vài người, nhưng không ai biết có gì ở phía trước, có cái
quán nào không. Ai cũng bảo tôi: " Đi rồi biết! " Tôi nghĩ là họ có
lý cả thôi, đó cũng chính là điều tôi đang làm: tôi sẽ biết. Dù sao, tôi vẫn
chưa thấy cái quán nào và bắt đầu lo.
Điều
làm tôi ngạc nhiên là suốt cả ngày tôi chỉ bắt gặp một chiếc xe. Lúc đó gần
giữa trưa, đúng vào lúc tôi có ý muốn nhờ quá giang, thời điểm mà tôi chưa cần
tìm ra cái quán lắm, tôi chỉ nghĩ là đi quá giang thì tốt hơn. Tôi đứng ở phía
thấp con đường và vẫy tay, cố làm mọi cách để tỏ ra ung dung thôi. Nhưng tài xế
lại tỏ vẻ như không nhìn thấy tôi, và chiếc xe chết tiệt, cũng làm ngơ không để
ý đến tôi như gã tài xế, phóng vụt qua như tia chớp. Và tôi cũng vụt chạy theo
sau, cho vui thôi, vì thực ra tôi chưa bận tâm tới chuyện tìm cho ra cái quán
lắm. Tôi cứ chạy theo như thế cho đến lúc chiếc xe khuất dạng, rồi thấy mình
chạy kiểu đó tôi bật cười to, và nhận ra là tiếng cười làm tôi khó thở, tôi
thôi không cười nữa và lại hăng hái tiếp tục con đường. Tuy thế, tự thâm tâm
tôi lấy làm tiếc là không có một cục đá to trong bàn tay mà tôi đã ung dung
vẫy.
Tới
giờ này tôi thực sự mong đi nhờ xe vì chiều tối rồi mà chẳng thấy bóng dáng cái
quán nào. Nhưng suốt buổi chẳng có chiếc xe nào khác xuất hiện. Nếu bây giờ mà
có dịp nhờ quá giang xe, nhất thiết tôi phải chặn cho được. Có thể tôi sẽ nằm
ra đường, sẽ có cơ may nghe tiếng xe thắng gấp khi tới gần tôi. Vậy mà giờ này
không hề có tiếng động cơ nổ. Tôi chỉ còn có thể bước đi, chờ đợi chuyện rất
đúng với câu nói: đi rồi biết.
Con
đường vẫn lên cao xuống thấp, những điểm cao thu hút tôi, khích lệ tôi cố sức
chạy thật nhanh để may ra lên đó sẽ nhìn thấy cái quán, nhưng mỗi lần như thế tôi
chỉ nhìn thấy một vòng cung gây thất vọng, rồi lại một điểm cao khác nữa. Dù đã
nhiều lần gắng sức chạy lên cao như thế, nhưng lúc nào cũng chẳng có kết quả
gì. Lúc này, tôi tiếp tục rảo chân lần nữa, và lần này tôi nhìn thấy, không phải một
cái quán, mà một chiếc xe tải. Từ trên cao, tôi thoáng thấy phía sau người tài
xế. Không thể nhìn thấy đầu vì anh ta đang cúi gầm vào ca- pô xe mở nghiêng.
Đằng sau xe tải chất cao những chiếc giỏ mây, hẳn là chứa đầy trái cây. Mà chắc
là chuối. Tôi nghĩ là thế nào bên cạnh ghế tài xế cũng có, và ngồi vào đó rồi
tôi có thể lấy ăn. Hẳn là xe đã dừng lại theo hướng hồi nãy tôi đến đây, mà tôi
cũng chẳng cần biết hướng nào. Giờ này, tôi chỉ cần cái quán, mà không có quán
thì tôi cần một chiếc xe, và xe ở kia rồi, trước mặt tôi.
Tôi
phấn khởi chạy về phía tài xế và nói lớn: " Chào ông anh, khoẻ không?
"
Hình
như tài xế không nghe thấy gì, cứ tiếp tục lục lọi nơi động cơ xe.
"
Mời ông anh điếu thuốc. "
Ngay
lúc đó, tỏ vẻ cố hết sức, anh ta thò đầu ra ngoài ca- pô, chìa bàn tay đen như
than và chụp lấy điếu thuốc. Tôi vội châm lửa cho anh ta, anh rít vội vài hơi,
rồi ngậm điếu thuốc nơi môi, tiếp tục chúi đầu vào máy.
Tôi
cảm thấy yên tâm, anh ta đã nhận điếu thuốc của tôi, chẳng lẽ lại không cho tôi
lên xe. Tôi đi vòng quanh chiếc xe, cũng để xem thử có gì trong mấy cái giỏ đó.
Không nhìn thấy được, đành phải nhờ đến lỗ mũi và nó mách bảo mùi táo. Tôi tự
nhủ táo cũng được. Một lát sau, sửa xong, anh tài xế đóng nắp xe và nhảy xuống
đất. Tôi vội chạy đến chỗ anh ta và lên tiếng: " Anh ạ, cho tôi xin quá
giang." Trái với điều tôi tưởng tượng, anh ta đẩy tôi ra bằng bàn tay đen
như than và cộc cằn nói: " Tránh ra!" Tôi sững sờ đứng im; anh ta
bình thản mở cửa xe leo lên. Tôi nghe tiếng anh đang mở máy. Tôi hiểu rằng nếu bỏ
lỡ cơ hội này thì sẽ không còn có dịp khác, vậy thì phải liều, một mất một còn
thôi. Tôi chạy qua phía bên kia, mở cửa nhảy lên. Tôi sẵn sàng đánh nhau với
anh ta ngay trong ca bin này, tuy thế, vừa leo lên tôi chỉ hét lớn: " Anh
còn ngậm điếu thuốc của tôi mà! " Lúc này xe đã khởi động. Anh ta tỏ ra
vui vẻ, nhìn tôi và phá lên cười; tôi chẳng hiểu ra sao cả. Tôi hỏi anh đi đâu.
Anh ta đáp: " Tôi theo con đường này." rồi vẫn nhìn tôi và nói thân
mật: " Muốn ăn táo không?" " Chẳng cần phải xin. Cứ việc lấy ở
đằng sau."
Anh
ta lái nhanh đến nỗi tôi không biết làm cách nào để rời khỏi ghế trước mà bước
ra phía sau. Vậy nên tôi nói: " Thôi khỏi." Anh ta khẩn khoản: "
Lấy một trái đi!"
Thấy
anh ta cứ chăm chú nhìn mình, tôi nói: " Đừng nhìn tôi kiểu đó, bộ tôi vẽ
đường đi trên mặt sao?"
Xe
chạy theo hướng hồi nãy tôi tới. Ngồi thoải mái, tôi đưa mắt nhìn ra ngoài và
chuyện trò với anh tài xế. Bây giờ chúng tôi đã là đôi bạn tốt. Tôi biết là anh
là một kiểu chuyên chở tư nhân. Xe này là của anh, mấy giỏ táo cũng vậy. Tôi
nghe tiếng những đồng tiền kim khí trong túi anh. Tôi hỏi: " Anh đi tới
đâu?" Anh đáp: " Tôi cứ lái và rồi sẽ biết."
Câu
này giống như câu anh tôi nói, tôi cảm thấy một tình cảm thân thiện. Tôi nghĩ
là điều đó làm chúng tôi gần nhau hơn. Còn cảnh vật đang lướt qua bên ngoài,
chúng hoàn toàn quen thuộc với tôi; những ngọn núi đó, những đám mây đó gợi cho
tôi nhớ những con người thân quen mà tôi đã gọi tên bằng những biệt danh. Tôi
không bận tâm về cái quán nữa, trong chiếc xe tải, cạnh anh tài xế, ngồi êm
trên ghế, tôi thấy thanh thản lắm rồi. Tôi không biết xe sẽ chạy tới đâu, mà
anh lái xe cũng không biết. Dù sao, nơi đến có gì quan trọng đâu, chỉ cần là xe
đang chạy, mọi chuyện khác, sẽ biết sau.
Nhưng
chiếc xe lại hỏng máy lần nữa. Lúc này chúng tôi đã là đôi bạn thân thiết rồi.
Tôi đặt tay lên vai anh ta, và anh cũng vậy. Anh đang kể tôi nghe những chuyện
yêu đương của mình, kể đến chuyện lần đầu tiên hôn một bạn gái thì xe dừng lại
đột ngột ngay trên dốc, chẳng nghe thấy tiếng động gì, kiểu như con mèo bị đột
tử. Tài xế lết ra phía trước, mở nắp xe và lại chúi đầu vào bên trong. Tôi vẫn
ngồi nơi ghế trước, biết thế nào rồi anh ta cũng nhổm mông lên, cái ca pô mở ra
nên tôi không nhìn thấy gì. Tôi chỉ nghe tiếng động anh tài xế gây ra khi sửa
xe.
Một
lát sau, anh ta thò đầu lên rồi đóng nắp xe. Tay anh bây giờ còn đen hơn trước;
anh chùi nhiều lần vào quần áo, rồi nhảy xuống đất. Tôi hỏi: " Thế nào?
Sửa xong rồi à?" Anh nói: " Xong rồi, nhưng sửa không được."
Tôi
nghĩ thế là hết rồi và hỏi: " Bây giờ ta làm sao đây?" Anh lơ đãng
đáp: " Để xem."
Tôi
vẫn ngồi trong xe, không biết phải làm gì. Tôi lại nghĩ đến cái quán. Vào giờ
này, mặt trời bắt đầu lặn, những ánh sáng đỏ rực xuất hiện phía chân trời,
thoáng chút hơi nước vụt bay lên. Trong tâm trí tôi hình ảnh cái quán lại hiện
ra, ngày càng rõ rệt hơn. Anh tài xế ra đứng ngay giữa đường, làm vài động tác
thể dục theo các bài hướng dẫn trên đài phát thanh, có vẻ chăm chú lắm.
Tập xong, anh bắt đầu chạy từng bước nhỏ quanh chiếc xe. Có thể vì anh ngồi quá
lâu trong xe để lái nên cần tập luyện như thế. Nhìn anh ta tập tôi cũng có ý
muốn bước ra ngoài. Tôi mở cửa xe và nhảy xuống. Nhưng tôi không muốn làm động
tác thể dục, cũng không chạy, đầu óc chỉ nghĩ đến cái quán thôi.
Ngay
lúc đó, tôi nhìn thấy có năm người đạp xe đổ xuống từ trên dốc. Phía sau mỗi xe
đạp có chiếc đòn gánh gác ngang, hai bên là hai giỏ mây thiệt to. Tôi đoán họ
là những nông dân ở gần đây, đi bán rau cải về. Thấy họ đến tôi vui lắm nên vội
đến gần và nói lớn: " Chào mọi người!"
Tới
trước mặt tôi, họ xuống xe, tôi vui vẻ chào: " Có cái quán nào gần đây
không vậy?". Họ không trả lời mà hỏi lại tôi: " Xe chở gì trong đó?
"
Tôi
đáp: " Táo." Vừa đẩy xe, cả bọn vừa tiến tới gần xe tải, hai người
trong nhóm lẻn vào bên trong xe, lật nghiêng những giỏ táo, ba người đứng
dưới mở nắp đậy cho táo rớt ra. Tôi ngạc nhiên không hiểu chuyện gì xảy ra.
Định thần lại, tôi đến gần hỏi: " Các người đang làm cái gì vậy?" Họ
làm như không có tôi ở đó và tiếp tục đổ táo xuống khỏi xe tải. Tôi đến sát bên
họ, cầm lấy tay một người và hét lớn: " Có người trộm táo đấy!" Một
cú đấm dữ dội bay thẳng vào mũi tôi, đẩy tôi ra xa mấy thước. Tôi bò dậy, đưa
tay sờ mũi, thấy nó bẹp dí, có vẻ như không gắn vào mặt và bị treo ở đó. Từ vết
thương máu chảy ra như nước mắt. Tuy nhiên, khi tôi nhận rõ cái gã đã tấn công
tôi thì cả bọn đã leo lên xe đạp bỏ đi. Còn anh tài xế thì đang bước chậm rãi,
môi trề ra, thở hổn hển, có lẽ vì chạy mệt. Hình như anh không hề biết việc xảy
ra. Tôi nói lớn: " Có người ăn trộm táo của anh đấy!" Nhưng anh ta
chẳng quan tâm tới điều tôi nói mà cứ tiếp tục thong thả chạy. Thực tình tôi
muốn đấm vào mặt anh ta, để anh cũng có cái mũi bị thương tích vậy. Tôi chạy
đến hét vào tai anh: " Có người trộm táo đấy!" Đến lúc này anh ta mới
quay lại nhìn tôi. Tôi nhận thấy mặt anh có vẻ mỗi lúc một rạng rỡ, hình như
bây giờ anh ta mới nhìn cái mũi của tôi.
Đúng
vào lúc này, một nhóm người đạp xe từ trên dốc xuống, sau mỗi xe cũng có hai
giỏ lớn, trong nhóm có cả trẻ con. Như một bầy ong, cả bọn vây quanh xe tải.
Vài người nhảy vào trong xe, rồi lần lượt ném mấy chiếc giỏ trên đó xuống đất,
táo đổ ào xuống như máu trên mũi tôi, cả bọn cuống cuồng chất vào giỏ của mình
như một lũ điên. Trong một loáng, toàn bộ táo trên xe đều đổ xuống đất. Khi đó,
từ trên dốc lại có mấy chiếc xe kéo xuất hiện và chạy ào đến trong tiếng inh ỏi
của động cơ. Các xe kéo dừng lại cạnh chiếc xe tải, mấy gã đàn ông nhảy xuống
hốt táo đổ vào xe, các giỏ táo trên xe tải không còn một trái bị vứt bừa bãi ngay
lúc đó. Một ít táo rơi vãi ra đất, chúng ngồi xổm xuống nhặt hết.
Chẳng
chút e dè, tôi chạy đến bọn này, lớn tiếng nguyền rủa: " Quân ăn
trộm!" Tôi nhận ngay những cú đánh đấm hầu như cùng một lúc. Chúng không
chừa bộ phận nào trên cơ thể tôi. Tôi bò ra đất trong khi bị mấy đứa nhỏ ném
táo vào người, táo nát cả ra trên đầu tôi. Tôi định nhào đến đánh lại mấy đứa
này thì lãnh ngay một cú đá ngay sườn. Tôi muốn kêu lên nhưng không còn hơi sức
nào. Tôi đổ sụp xuống không còn bò được nữa, chỉ biết nhìn táo bay tới tấp. Tôi
đưa mắt tìm anh tài xế, anh chàng đứng tách ra và nhìn tôi cười rũ rượi, tôi
hiểu là khi này thân thể tôi còn đẹp hơn cái mũi lúc nãy.
Cơn
giận của tôi bỗng chùng xuống. Tôi chẳng màng đến nguyên nhân tại sao. Nhưng
điều làm tôi nổi giận nhất là anh chàng tài xế.
Từ
trên dốc cao, xe kéo xe đạp lại tiếp tục đổ xuống, dồn vào nơi vừa diễn ra cuộc tàn sát. Tôi
thấy được rằng dưới đất lúc này càng ngày táo càng ít đi, và vài đứa trong bọn
bỏ đi thì đứa khác lại tới. Những tên đến sau cùng leo lên lục lọi trên xe tải,
tôi thấy chúng gỡ cửa kính, tháo bánh xe, phá những ván gỗ. Không còn bánh,
chiếc xe tải trông thảm hại, đầu cúi gầm, lún xuống mặt đất. Có mấy đứa trẻ đến
nhặt những chiếc giỏ bị vứt ra. Mặt đất sạch sẽ hơn, người thưa dần đi. Giờ này
tôi chỉ còn biết quan sát, không thấy tức giận nữa. Tôi ngồi bệt xuống đất, bất
động, chỉ còn biết nhìn. Bây giờ trống trải cả rồi, chỉ còn lại một chiếc xe kéo
dừng lại cạnh bên xe tải nằm bẹp. Có mấy người đứng nhìn quanh quất, xem thử
còn gì mang đi nữa không. Cuối cùng, chúng leo lên xe kéo và cho xe chạy.
Tôi thấy anh tài xế cùng lên xe với bọn kia, sau khi ngồi yên suốt thời gian xe
tải bị trộm, rồi nhìn tôi phá lên cười. Tôi nhìn thấy anh ta cầm cái gì đó
trong tay: thì ra hắn đã cướp chiếc túi xách của tôi. Trong cái túi là áo quần,
tiền bạc, có cả thực phẩm và mấy cuốn sách. Hắn đã lấy mang đi. Tôi thấy chiếc
xe kéo leo lên dốc, rồi khuất dạng, nhưng tôi vẫn còn nghe tiếng động cơ. Rồi
một lát sau cũng không nghe thấy nữa. Bất chợt, hoàn toàn yên ắng, và trời bắt
đầu tối. Tôi vẫn ngồi dưới đất, đói và lạnh, nhưng giờ này tôi không còn gì nữa
cả. Tôi ngồi yên như thế thật lâu, rồi bắt đầu bò chầm chậm, khó nhọc, vì mỗi
động tác khiến tôi đau dữ dội khắp cơ thể, nhưng rồi tôi cũng bò được. Cuối
cùng tôi cũng bò tới chiếc xe tải. Xe trông thật thảm hại, bẹp lún xuống, đâu
cũng có vết bầm, tôi tự nhủ, chính tôi cũng có vết bầm đầy người đây thôi.
Tôi
mở cửa xe chui vào. Ghế ngồi chưa bị tháo, may cho tôi. Tôi nằm duỗi dài trên
khoang xe phía trước. Nghe có mùi xăng chảy, như mùi máu từ cơ thể tôi chảy ra.
Bên ngoài, gió càng lúc càng thổi mạnh, nhưng, nằm dài trên ghế, tôi cảm thấy
ấm. Tôi hình dung là chiếc xe dù đầy vết bầm tím nhưng bên trong không có
thương tích mà có hơi ấm, và tôi cảm thấy trong tôi cũng có hơi ấm như vậy. Tôi
đã bỏ công đi tìm một cái quán, mà không hề nghĩ rằng, xét cho cùng, cái quán
là nơi đây rồi. Tôi đang nằm trong lòng xe tải, với cảm tưởng đang tắm ánh nắng
ban trưa, vào một ngày sáng sủa, không gợn mây, dưới ánh mặt trời êm dịu.
Tôi
hồi tưởng là mình đã trải qua nhiều thời gian vui chơi ở ngoài, thật hạnh phúc,
rồi, lúc về nhà, thấy ba tôi bên cạnh cửa sổ đang chuẩn bị chiếc túi xách màu
đỏ. Tôi chạy đến cửa sổ hỏi: " Ba định đi xa sao?"
Ba
tôi quay lại trả lời: " Không phải ba, mà con mới là người ba muốn sẽ ra
đi."
"
Ba muốn con đi à?" - " Đúng vậy, con đã mười tám tuổi rồi, con phải
đi để biết thế giới bên ngoài ra sao." Thế là tôi đã khoác chiếc túi đỏ
xinh đẹp đó lên vai, ba tôi vỗ nhẹ sau đầu tôi, kiểu như người ta vỗ sau mông
con ngựa. Và tôi sung sướng rời khỏi nhà, như một con ngựa khoan khoái phóng
nước đại.
( Theo bản tiếng Pháp của Brigitte Duzan )
Nguồn
: chinese-shortstories.com
THÂN TRỌNG SƠN
dịch
và giới thiệu.