THI SĨ DU TỬ LÊ,
TÁC GIẢ CỦA ‘KHÚC THỤY DU’,
QUA ĐỜI
Nhà thơ Du Tử Lê (1942-2019)
GARDEN
GROVE, California (NV) – Thi sĩ Du Tử Lê vừa qua đời
lúc 8 giờ 6 phút tối Thứ Hai, 7 Tháng Mười, tại tư gia ở Garden Grove, hưởng thọ
77 tuổi.
Tin
này được cô Orchid Lâm Quỳnh, ái nữ của ông, cho nhật báo Người Việt biết lúc
11 giờ tối Thứ Ba.
Cô kể: “Em báo tin này hơi trễ vì bây giờ mọi việc mới xong. Thực ra, tim bố ngừng
đập lúc 8 giờ 6 phút tối Thứ Hai. Lúc đó, em vẫn gọi 911 và đưa bố vào bệnh viện.
Bây giờ thì bố đã thật sự vĩnh viễn ra đi.”
Theo
trang nhà dutule.com, nhà thơ Du Tử Lê, tên thật là Lê Cự Phách, sinh năm 1942
tại Hà Nam.
Năm
1954, ông theo gia đình di cư vào miền Nam.
Ông
là cựu học sinh trường Chu Văn An, Trần Lục, rồi đại học Văn Khoa Sài Gòn,
nguyên sĩ quan QLVNCH.
Ông
làm việc tại Cục Tâm Lý Chiến trong vai trò phóng viên chiến trường, trước khi
làm thư ký tòa soạn nguyệt san Tiền Phong.
Năm
1969, ông theo học khóa tu nghiệp báo chí tại thành phố Indianapolis, tiểu bang
Indiana.
Năm
1973, ông được trao giải Văn Học Nghệ Thuật Toàn Quốc, bộ môn Thi Ca, với thi
phẩm: “Thơ Du Tử Lê 1967-1972.”
Ông
định cư tại Hoa Kỳ sau biến cố 30 Tháng Tư, 1975.
Khởi
sự làm thơ rất sớm, từ năm 1953 tại Hà Nội, với nhiều bút hiệu khác nhau, bút
hiệu Du Tử Lê được ông dùng chính thức từ năm 1958 trên tạp chí Mai.
Thơ
của ông xuất hiện trên nhiều tạp chí trong và ngoài nước. Ông có thơ đăng trên
nhật báo Los Angeles Times, 1983, và New York Times, 1994.
Năm
1993, Giáo Sư Neil L. Jaimeson chọn dịch và phân tích một bài thơ của Du Tử Lê
in trong cuốn “Understanding Vietnam,” do hai đại học UC Berkeley và UCLA và
nhà xuất bản London ấn hành, là sách giáo khoa về văn học Việt Nam cho nhiều đại
học tại Hoa Kỳ và Âu Châu.
Vẫn
theo tác giả này, cùng với Nguyên Sa, sự đóng góp trí tuệ của Du Tử Lê cũng như
Linh Mục Thanh Lãng và Nhất Linh-Nguyễn Tường Tam là điều không cần phải hỏi lại
(Understanding Vietnam, trang 344).
Du
Tử Lê là một trong sáu nhà thơ Việt Nam thuộc thế kỷ thứ 20, có thơ được chọn
in trong tuyển tập “Thi Ca Thế Giới Từ Thời Thượng Cổ Tới Ngày Nay” (World
Poetry – An Anthology of Verse from Antiquity to Our Time) do nhà xuất bản W.W.
Norton New York, New York, ấn hành năm 1998.
Thơ
của ông cũng được một số đại học dùng để giảng dạy cho sinh viên từ năm 1990.
Ký
giả Jean Claude Pomonti, một nhà báo hàng đầu của tạp chí Le Monde của Pháp, đã
chọn một bài thơ của Du Tử Lê để dịch sang Pháp ngữ và phê bình trong tác phẩm
“La Rage D’Être Vietnamien” do Seuil de Paris xuất bản năm 1975.
Du
Tử Lê là một trong bảy nhà thơ miền Nam, được cố nhà văn Mai Thảo chọn là “Bảy
Vì Sao Bắc Đẩu” của nửa thế kỷ thi ca Việt Nam. Sáu người kia là Vũ Hoàng
Chương, Đinh Hùng, Bùi Giáng, Nguyên Sa, Thanh Tâm Tuyền, và Tô Thùy Yên.
Du
Tử Lê là tác giả của trên 70 tác phẩm đã xuất bản.
Thi
phẩm đầu tiên của ông xuất bản năm 1964.
Tùy
bút của ông bao gồm “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời,” do công ty Văn Hóa Cổ Phần
Phương Nam, Sài Gòn, ấn hành Tháng Tư, 2017; “Mẹ về Biển Đông,” do Hội Nhà Văn
Việt Nam, Hà Nội, xuất bản Tháng Sáu, 2017; Tuyển tập thơ “Khúc Thụy Du,” do
Phanbook, Sài Gòn, xuất bản Tháng Sáu, 2018; Tuyển tập thơ “Trên Ngọn Tình Sầu”
và truyện dài “Với nhau, một ngày nào” (in lần thứ ba), do Saigon Books xuất bản
Tháng Bảy, 2018.
Nếu
không kể những tác phẩm được tái bản thì tuyển tập thơ “Trên Ngọn Tình Sầu” là
tác phẩm thứ 73 của họ Lê, tính đến Tháng Bảy, 2018.
Là
một trong những nhà thơ lớn của văn học Việt Nam, thơ của ông cũng được nhiều
nhạc sĩ phổ nhạc và trở thành những bài nhạc nổi tiếng như “Đêm Nhớ Trăng Sài
Gòn,” “Hạnh Phúc Buồn (Trong Tay Thánh Nữ Có Đời Tôi),” “Giữ Đời Cho Nhau (Ơn
Em),” “Khi Tôi Chết Hãy Đem Tôi Ra Biển,” “Khúc Thụy Du,” “K Khúc Của Lê,” “Khi
Cuộc Tình Đã Chết,”….
Từ
năm 1981 tới nay, nhà thơ Du Tử Lê có nhiều buổi thuyết trình tại một số đại học
tại Hoa Kỳ, Pháp, Đức, và Úc. Ông từng hai lần được mời đến Harvard University
để nói chuyện về thơ của mình.
Từ
năm 2009 tới 2012, mỗi năm Du Tử Lê đều có ít nhất một lần thuyết trình về thơ
tại đại học UC Berkeley và đại học Cal State Fullerton.
Ngoài
thi ca, Du Tử Lê còn là một họa sĩ.
Kể
từ Tháng Bảy, 2011, nhiều tranh của ông được dùng làm bìa sách cũng như in nơi
trang bìa của một số tạp chí xuất bản tại Hoa Kỳ.
Tính
tới 2012, ông đã có hai cuộc triển lãm cá nhân, một tại Houston, Texas, và một
tại Seattle, Washington.
Cuộc
triển lãm cá nhân lần thứ ba của Du Tử Lê, vào Thứ Bảy, 30 Tháng Ba, 2013, tại
Virginia, là triển lãm mở đầu cho năm.
Và
năm 2014 của họ Lê được đánh dấu bằng cuộc triển lãm bỏ túi ở Coffee Lover, San
Jose, California, với bảy tác phẩm hội họa, được bán hết trong vòng 45 phút.
Cuối
năm 2012, với sự hướng dẫn của Giáo Sư Diêu Thị Lan Hương, cô Trần Thị Như Ngọc,
cư dân Hà Nội, đã chọn thơ Du Tử Lê cho luận văn tốt nghiệp thạc sĩ, chuyên
ngành Lý Luận Văn Học, với tựa đề “Thơ Du Tử Lê Dưới Góc Nhìn Tư Duy Nghệ Thuật,”
được hội đồng giám khảo chấm đậu và được phép dùng để giảng dạy. Luận văn này
hiện được lưu trữ tại Đại Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn, thuộc Đại Học Quốc
Gia Hà Nội, mã số: 60 22 01 20.
Chưa
hết, thi sĩ Du Tử Lê còn viết văn và biên khảo văn học.
Bước
vào năm 2015, tác phẩm truyện dài “Với nhau, một ngày nào” (tái bản lần thứ nhất)
của nhà thơ, và bộ sách dầy 700 trang, tựa đề “Sơ lược 40 năm văn học nghệ thuật
Việt 1975-2015” – tập 1, được cơ sở H.T. Productions xuất bản, công ty Amazon
in và phát hành. Ngoài ra, bộ sách “Sơ lược 40 năm văn học nghệ thuật Việt
1975-2015” – tập 2, đầu sách thứ 67, của nhà thơ Du Tử Lê cũng được công ty
Amazon in và phát hành giữa Tháng Chín.
Riêng
năm 2018, tại Sài Gòn, đã có bốn đầu sách của Du Tử Lê được xuất bản cũng như
tái bản, trong số đó, có các tuyển tập như:
-Tuyển
tập thơ “Khúc Thụy Du,” tác phẩm thứ 72, do PhanBooks, Sài Gòn, xuất bản Tháng
Sáu, 2018.
-Tuyển
tập thơ “Trên Ngọn Tình Sầu,” tác phẩm thứ 73, do Saigon Books xuất bản Tháng Bảy,
2018.
-Tuyển
tập tùy bút “Giữ Đời Cho Nhau” II, do PhanBooks, Sài Gòn, xuất bản Tháng Sáu,
2018.
(Đỗ
Dzũng)
Nguồn:
NGƯỜI VIỆT, California, 8 October 2019