Tác phẩm đầu tiên của André Maurois ( Les silences du colonel Bramble,
Sự im lặng của đại tá Bramble
) ra mắt
năm 1918, lúc Ông đang còn trong quân ngũ. Từ đó cho đến lúc Ông qua đời ( 1967
), hầu như năm nào cũng có ít nhất một tác phẩm được xuất bản. Những cuốn cuối
cùng là : Un art de vivre ( Một
nghệ thuật sống ), Lettre ouverte à un jeune homme sur la conduite de la vie ( Thư ngỏ gởi tuổi đôi mươi
)...Hơn 100 tác phẩm đã ra đời, tuần tự, nhịp nhàng, trong gần 50 năm, một kỷ lục
khó vượt qua!
Thật thú vị khi nhận ra rằng bên cạnh những
tiểu thuyết, luận văn, sách nghiên cứu dày vài trăm trang, nhà văn 29 năm (
1938-1967 ) là thành viên Viện Hàn lâm Pháp
này cũng viết những truyện ngắn vài ba trang như truyện dưới đây.
Dạo đó, vào năm 18..., có chàng sinh viên
trên đường Saint - Honoré, dừng chân trước tủ kính một cửa hàng bán tranh.
Trong tủ kính đang bày bức tranh Thánh đường Chartrescủa Manet (1). Lúc
này, Manet chỉ được những người chơi tranh tài tử hâm mộ, nhưng người khách đi
đường này quả là có khiếu thẩm mỹ: vẻ đẹp của bức tranh khiến chàng mê mẩn. Nhiều
ngày sau chàng quay lại ngắm nhìn mãi. Cuối cùng chàng đánh bạo bước vào hỏi
giá.
- Thật
tình là, người bán tranh nói, bức này bày ở đây đã lâu. Với giá hai ngàn quan,
tôi sẽ nhượng cho cậu.
Chàng sinh viên không có số tiền đó, nhưng
anh thuộc về một gia đình khá giả ở tỉnh. Khi anh lên Paris, một trong những
ông chú có dặn: "Chú biết cảnh sống của lớp trai trẻ ra sao rồi. Khi nào
có chuyện cần kíp thì cứ viết thư cho chú!" Chàng dặn người bán tranh
trong vòng tám ngày khoan bán bức này và viết thư cho ông chú.
Chàng trai có một người tình ở Paris, nàng
lấy phải ông chồng quá già nên đâm ra buồn chán. Người tình này hơi tầm thường,
khá ngờ nghệch nhưng lại rất đẹp. Ngay buổi tối hôm chàng hỏi giá bức tranh,
nàng bảo anh:
- Ngày
mai em có cô bạn trước cùng trọ học ở Toulon đến thăm. Chồng em không có thì giờ
đi chơi với chúng em nên em muốn nhờ anh.
Hôm sau, cô bạn tới, cùng đi với một cô khác
nữa. Liền mấy ngày hôm sau, chàng trai đưa cả ba người phụ nữ đi chơi khắp Paris.
Chàng phải trả tiền ăn, tiền xe, tiền xem hát, chẳng mấy chốc mà hết sạch khoản
tiền dành tiêu một tháng. Chàng hỏi vay tiền bạn và bắt đầu lo lắng thì nhận được
thư người chú. Thư có kèm theo hai ngàn quan. Chàng thở phào nhẹ nhõm. Chàng trả
nợ và mua quà cho người tình. Trong lúc đó, một nhà sưu tập đã mua bức tranh Thánh Đường và sau đó nhượng lại cho bảo
tàng Le Louvre.
Giờ đây chàng sinh viên đã trở thành một
nhà văn lớn tuổi nổi tiếng. Tuy già ông vẫn giữ tâm hồn trẻ trung. Ông vẫn còn
thấy cảm xúc khi dừng chân trước một cảnh trí hay một phụ nữ đẹp. Nhiều lần khi
ra khỏi nhà, ông gặp trên đường bà lão láng giềng. Bà chính là người tình trước
đây của ông. Khuôn mặt bà bây giờ chảy xệ vì nhiều mỡ. Đôi mắt xinh đẹp ngày
xưa nay đầy vết nhăn, trên mép mọc lớp lông tơ màu xám. Nhà văn chào bà mà
không dừng lại vì ông biết bà độc ác và ông cảm thấy khó chịu khi nghĩ rằng vậy
mà có thời mình đã từng yêu con người ấy.
Thỉnh thoảng ông vào bảo tàng Le Louvre và
leo lên gian phòng trưng bày bức tranh Thánh
Đường. Ông ngắm nhìn bức tranh thật lâu và buông tiếng thở dài.
THÂN TRỌNG SƠN dịch
(la Cathédrale, André Maurois)
(1) Édouard
Manet, 1832 - 1883, một trong những hoạ sĩ tiên phong của trường phái ấn tượng.
Các tác phẩm nổi tiếng: Olympia, Bữa trưa trên cỏ ( le Déjeuner sur l'herbe ). Phần
lớn tranh của Manet hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Orsay, Paris.
Cathédrale
Notre- Dame de Chartres. Source :
theluxurytravelexpert.com